آیا وجود عنصر عمد یا غیر عمد در تحقق شکار و صید غیر مجاز منشأ اثر قانونی است؟

آیا وجود عنصر عمد یا غیر عمد در تحقق شکار و صید غیر مجاز منشأ اثر قانونی است؟

به موجب قانون نحوه جبران زحمات و خسارات کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با جرایم زیست‌محیطی مصوب 1384، حسب مورد مستحق دریافت حق‌الکشف هستند. همچنین وفق بندهای 10 و 11 ماده یک آیین‌نامه اجرایی قانون شکار و صید مصوب 8/10/1398 هیأت وزیران با اصلاحات و الحاقات بعدی، شکار، عبارت است از تعقیب یا تیراندازی یا هر عمل دیگری که منجر به زنده‌گیری یا زخمی شدن یا کشتن جانواران وحشی موضوع این آیین‌نامه (به استثنای آبزیان) شود. صید نیز عبارت است از کشتن یا گرفتن آبزیان به هر کیفیت و وسیله و طریق یا تیراندازی به آن‌ها. به لحاظ اطلاق تعاریف مذکور در بندهای یادشده، از نظر این سازمان چنانچه کشتن و یا گرفتن آبزیان و جانوران وحشی ناشی از آلودگی نیز باشد، منطبق با تعاریف یاد شده مأموران کاشف مشمول دریافت حق‌الکشف می‌شوند؛ با وجود این، سازمان بازرسی کل کشور معتقد است با توجه به بند 10 ماده یک آیین‌نامه یادشده، اتلاف آبزیان ناشی از آلایندگی اساساً مرتبط با تعریف مذکور نبوده و تخریب محسوب می‌شود و مأموران سازمان حفاظت محیط زیست در صورت کشف جرایم فوق مشمول دریافت حق‌الکشف صید و شکار غیر قانونی نمی‌شوند. نظر به این‌که اختلاف در برداشت مفهومی از مقررات مذکور، از حیث درآمد وصولی موجب ترتب آثار متفاوتی می‌شود، خواهشمند است در خصوص پرسش‌های زیر اعلام نظر فرمایید: 1- آیا اتلاف گونه‌های جانوری ناشی از آلودگی محیط زیست تخریب محسوب می‌شود یا مطابق با آیین‌نامه اجرایی قانون یادشده، شکار و صید غیر مجاز است؟ 2- آیا وجود عنصر عمد یا غیر عمد در تحقق شکار و صید غیر مجاز منشأ اثر قانونی است؟  

پاسخ

هر چند واژه «صید» دلالت عرفی بر «به دام انداختن و مسلط شدن بر حیوان آبزی دارد و فرض سؤال (آلوده سازی محل زندگی آبزیان گه منجر به مرگ آنان شود)، «صید» محسوب نمی‌شود، اما از آن‌جا که مطابق ماده واحده قانون نحوه جبران زحمات و خسارات کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با جرائم زیست‌محیطی مصوب 1384 به این سازمان اجازه داده شده است تا مبالغی را برای جبران سختی کار و خسارات کارکنان خود بپردازد و مبالغ مذکور برای «کمک به مأموران و متصدیان کشف و تعقیب جرائم زیست محیطی و جلوگیری از منابع آلاینده و مخرب محیط زیست» اختصاص یافته است و با توجه به بند «ت» ماده یک آیین‌نامه اجرایی آن قانون مصوب 25/9/1397 هیأت وزیران «کاشف» به کارکنانی گفته می‌شود که حسب وظایف محوله، از جمله کشتار، زنده‌گیری، شکار، صید و «سایر تخلفات زیست‌محیطی» را کشف می‌نمایند؛ بنابراین آلوده‌سازی محل زندگی آبزیان که به مرگ آن‌ها منجر شود، از جمله «تخلفات زیست‌محیطی» بوده و کشف آن توسط مأموران یادشده، آن‌ها را مستحق دریافت حق کشف موضوع قانون صدرالذکر می‌نماید.