تحلیل شرط تقدیم انتقال مالکیت مبیع و آثار آن در حقوق ایران

 محمد قربانی جویباري ، سید مرتضی قاسم زاده 

چکیده

در نظام حقوقی ایران، عقد بیع متشکل از دو تملیک متقابل است که با هم به وجود میآینـد و از لحاظ موقعیت سببی در یک رتبه قرار دارند. (ماده 338 قانون مدنی) اما علیرغم این هم رتبه بودن، تقدم و تـأخر زمـانی دو تملیـک ممکـن اسـت؛ زیـرا دوگـانگی «زمان» امور اعتباري به ما اجازه میدهد ضمن حفظ ارتباط سببی تعهدات،آنها را از لحاظ زمانی از یکـدیگر جـدا کنـیم. بنـابراین هرچنـد دیـدگاه سـنتی فقهـی و حقـوقی، صـحت چنـین شـرطی را نمیپذیرد اما با توسل به رویکرد جدید و تأکید بر علیتهاي اعتباري میتوان تقدم در آثـار عقـود را پذیرفت. موضوعی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته آن اسـت کـه طـرفین مـی تواننـد بـه اراده خویش توافق به تقدیم «زمانی» انتقال مالکیت نمایند؛ چـرا کـه حـوزه امـور اعتبـاري جـدا از امـور تکوینی و تابع جعل جاعل و اراده طرفین میباشد و بنابر اصـل حاکمیـت اراده و اصـالۀ الاباحـۀ و ماده 10 قانون مدنی بایستی حکم به صحت چنین توافقاتی داد و نباید با تفاسیري خشک و فلسـفی محض ضمن نادیده گرفتن اراده افراد در پی حل مسایل حقوقی بود.

واژگان کلیدي: شرط تقدیم انتقال مالکیت، اصل علیت، امور تکوینی و تشریعی