مطالعه ی تطبیقی وضعیت نسب طفل متولد از رحم جایگزین در حقوق ایران و آمریکا

بیژن حاجی عزیزی ، شهرزاد قفقازی الاصل

چکیده

یکی از روشهای نوین در درمان ناباروری که امروزه بیش از سایر روشهای کمکی تولید مثل از نظر حقوقی و پزشکی مورد توجه واقع شده است، استفاده از رحم جایگزین است که به موجب آن امکان بچه دار شدن را برای زنانی که بنا به هر علت فاقد رحم مناسب برای باروری و حمل جنین هستند، از طریق کاشت جنين لقاح یافته از اسپرم و تخمک زوجین در رحم زن دیگر (رحم اجاره ای) امکان پذیر ساخته است. از جمله مسائل مطروحه پیرامون استفاده از رحم جایگزین، بحث نسب کودکان متولد از آن است و این سؤال مطرح می گردد که پدر و مادر طفل، کیست؟ صاحبان نطفه یا صاحب رحم اجاره ای؟ در حقوق ایران، طفل به صاحبان نطفه (صاحب اسپرم و تخمک) منتسب می باشد و در حقوق آمریکا، قوانین مختلفی در این زمینه حاکم است. برخی از ایالات صرفا براساس مصلحت کودک در خصوص نسب او تصمیم می گیرند، برخی دیگر، طفل را به مادر جانشین و همسرش، منسوب و برخی دیگر، با ارائه راهکاری مبنی بر اخذ حکم نسب پیش از تولد، طفل را به والدین متقاضی که همان صاحبان نطفه هستند، ملحق می دانند.

واژگان کلیدی: تلقیح مصنوعی، اجاره رحم، نسب، حقوق ایران، حقوق آمریکا.