اصل استصحاب در فقه و حقوق موضوعه

نویسنده : اسدالله لطفی 

چکیده : 

در فقه اسلامی بسیاری از احکام شرعی با استفاده از منابع چهارگانهی قرآن، سنت، اجماع و عقل قابل استنباط می باشند. لیکن تعیین تکلیف برای همه موارد خاص و استنباط حکم مشخص آنها چیزی نیست که در آغاز قابل پیش بینی باشد به همین سبب مجتهد با استفاده از اصول عملیه، خلاء قانونی را پرکرده و در جهت کار آمدی علم فقه و پویایی اجتهاد قدم بر می دارد. یکی از آن اصول عملیه، اصل استصحاب است. چنان چه وجود حکم یا موضوعی در گذشته معلوم باشد آنگاه بقاء آن به جهتی در زمان حال مورد تردید قرار گیرد، اگر به اعتبار حالت سابق، حکم بر بقاء حالت سابقه شود می گوییم، وجود حکم یا موضوع استصحاب شده است مثلاً هر گاه ندانیم سربازی که به جبهه جنگ اعزام شده، کشته شده یا همچنان زنده است؟ زنده بودن او را که تا چندی پیش یقین داشتیم، استصحاب میکنیم و به دنبال آن آثار شرعی و حقوقی زنده را بر آن جاری میسازیم با توجه به جایگاه اصل استصحاب در فقه و اصول و کاربرد آن در قوانین موضوعه در این مقاله به بررسی و تحلیل این اصل مهم در اصول فقه و حقوق موضوعه پرداخته شده است .