نظریه جمع در طرح دعوای مسئولیت ، مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه

ابراهیم تقی زاده 

چکیده

در حقوق فرانسه و دیگر کشورهایی که نظام حقوقی آنها به نوعی وام دار بیا برگرفته از فرانسه است، نظریه عدم جمع بین دو مسئولیت قراردادی و قهری» قاعده ای سنتی و ریشه دار است. حسب این قاعده، چنانچه دعوای جبران خسارت به جای آنکه بر مبنای ضمان قهری اقامه شود، به واسطه وجود قرار داد میان زیان دیده و عامل زیان و بر پایه نقض قرارداد طرح شود، این دعوی محکوم به رد است و به همين کيفيت، دعوایی که اشتباهی بر مبنای مسئولیت قهری اقامه گردد، در حالی که می بایست نقض قراردادی متعهد مبنای طرح دعوی قرار گیرد، راه به

جایی نخواهد برد. نتیجه این تفکیک، نوعی تشتت آشفتگی را در رسیدگی به این چنین دعاوی با ماهیت دوگانه سبب می شود که افزون بر سردرگمی اهالی حقوق، ایجاد وحدت رویه را نیز ممتنع می سازد. از طرف دیگر، قاعده یادشده به نوعی در تقابل با اصل جبران کامله با جبران حداکثری خسارات زیان دیده است؛ چرا که ممکن است انتخاب هر کدام از دو مسئولیت قهری یا قراردادی، جبران خسارت کامل تر یا حداقل آسان تری (از حیث رعایت تشریفات دادرسی و ادله اثبات دعوی) را برای خواهان به ارمغان آورد. این گونه مشکلات و موانع باعث شد که نظرية «عدم جمع بین دو مسئولیت قراردادی و قهری» اهمیت و جایگاه سابق خویش را از دست بدهد و روش هایی برای یکسان سازی، ایجاد وحدت رویه و جلوگیری از رد این گونه دعاوی پیش بینی گردد که ذیل عنوان «نظریه جمع بین دو مسئولیت قراردادی و قهری» مطالعه می شود.

واژگان کلیدی

انتخاب بین دو مسئولیت، جمع بین مسئولیت قراردادی و قهری، مسئولیت خارج از قرارداد، مسئولیت قراردادی، نظريه تعدد، نظريه وحدت