طلاق به درخواست زوج

بر اساس قانون مدنی سابق ، مرد می توانست هر وقت که بخواهد زن خود را طلاق دهد. این قانون طلاق را به عنوان یک عمل حقوقی کاملا یک طرفه و از طرف زوج پیش بینی نموده بود و مرد می توانست بدون ارائه هیچ گونه دلیل و مدرکی به دفاتر ثبت طلاق مراجعه کند و با معرفی نمودن دو شاهد عادل و پرداخت کلیه حقوق مالی همسرش، او را طلاق دهد و زنان نمی توانستند هیچ نقشی در جلوگیری از این طلاق ایفا نمایند .

اما این امر موجب سوء استفاده بعضی از مردان از این حق می شد . بعلاوه اینکه در این شرایط بسیاری از طلاق ها از روی عصبانیت انجام می گرفت و پس از مدتی منجر به رجوع از طلاق می شد و این شرایط منجر به بی نظمی هایی در دفاتر ازدواج و طلاق و به طور کلی نظم حقوقی کشور می شد .

به این دلیل که ضابطه مندی این طلاق و فرایند طولانی آن سبب می گردید که تا حد زیادی جلوی تصمیمات عجولانه گرفته شود ، ماده 1133 قانون مدنی به این شرح اصلاح شد : « مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون ، با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید » و بدنبال آن، قانون حمایت خانواده مراحل طلاق از طرف مردان را پیش بینی نمود که اکنون مردان برای طلاق دادن همسر خود ناگزیر از انجام آن ها هستند . ( کتاب مختصر حقوق خانواده دکتر  سید حسین صفایی- ص 223  و  247 )

مراحل طلاق از طرف مرد از قرار زیر است:

1-    دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش: اولین قدم برای طلاق، این است که مرد به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست صدور گواهی عدم سازش را تنظیم، و به دادگاه خانواده ارسال کند.

2-    ارجاع به داوری: دادگاه زن و شوهر را به داوری ارجاع می دهد و آن ها مکلفند یک شخص متاهل واجد شرایط از نزدیکانشان را به عنوان داور معرفی کنند.

3-    پرداخت حق و حقوق مالی زن: در صورتی که طلاق از طرف زوج باشد، مکلف است حق و حقوق مالی زن شامل مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت، نحله و از این قبیل را به او پرداخت کند.

4-    دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه: در صورتی که دادگاه تشخیص دهد، امکان ادامه زندگی مشترک برای زن و شوهر وجود ندارد، گواهی عدم امکان سازش برای آن ها صادر می کند.

5-    مراجعه به دفاتر ازدواج و طلاق: در مرحله آخر زوجین باید با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه کرده و از این طریق خطبه طلاق را جاری کنند.

نکته: نوع طلاقی که مرد درخواست کننده آن باشد رجعی است یعنی در مدت حدود ۳ ماه عده، زوج می تواند به زوجه رجوع کند و به این ترتیب طلاق از بین می رود مگر این که زن دوشیزه (باکره) یا یائسه باشد که در این موارد طلاق بائن است و امکان رجوع وجود ندارد.( کتاب مختصر حقوق خانواده دکتر  سید حسین صفایی- ص 247 تا 262 )

نکته مهم : باتوجه به آنکه مرد در هر صورت میتواند همسر خویش را طلاق بدهد، اگر مردی بدون رجوع به دادگاه و با رعایت شرایط صحت طلاق به مانند، رعایت شرایط طُهر ( = فاصله ده روزۀ بین دو عادت زنانه را گویند.)  غیر مواقعه ( = طهری است که در ایام آن آمیزشی صورت نگرفته باشد. ) ، شرایط صیغۀ طلاق، وجود دو شاهد مرد، همسر خویش را طلاق بدهد، طلاق او صحیح است و تمام آثار طلاق بر آن بار میشود ولیکن در دفاتر ثبت طلاق به ثبت نمی رسد. چرا که دفاتر ثبت طلاق صرفا طلاقی را ثبت می کنند که دارای حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش باشد.

اگر مردی بدون دریافت گواهی عدم امکان سازش یا همان حکم طلاق از دادگاه، زن خویش را طلاق بدهد میتواند برای ثبت این طلاق به دادگاه خانواده مراجعه کند و دادخواست اثبات طلاق بدهد. البته عمل این مرد که بدون دریافت گواهی عدم امکان سازش و در نتیجه بدون ثبت طلاق در دفاتر ثبت طلاق همسر خویش را طلاق داده است،  دارای جنبۀ کیفری بوده و مرد مستحق مجازات می باشد. ( برگرفته از مادۀ 49 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 ) ماده 49 : ( چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.)