مطالبه مهریه

براساس ماده 1084 قانون مدنی اگر مهریه عین معین باشد و قبل از تسلیم به زن معیوب یا تلف شود مرد ضامن قیمت یا مثل مهر می باشد. از آن جایی که براساس ماده 1082 به محض انعقاد عقد نکاح مال موضوع مهریه از آن زن می گردد، مسئولیت مرد نسبت به مهریه تمام عیار بوده و در صورت معیوب یا تلف شدن مال موضوع مهریه چه در اثر تقصیر و چه بدون تقصیر، او مسئول جبران خسارت می باشد و باید مالی مثل مهریه بدهد و یا قیمت آن را پرداخت نماید. در خصوص معیوب یا تلف شدن عین موضوع مهریه 4 حالت متصور است:  

1- تلف یا عیب ناشی از تقصیر یا قصور زوج : که در این حالت زوج علاوه بر مسئولیتی که بر مبنای ضمان ید دارد( یعنی تا زمانی که مال موضوع مهریه در اختیار اوست اگر مال به هر دلیلی تلف یا معیوب شود زوج ضامن خسارت است) می توان از طریق قواعد عمومی مسئولیت مدنی نیز او را تحت تعقیب قرار داد.

2- تلف یا عیوب عارض شده بر مال موضوع مهریه توسط خود زوجه اتفاق افتاده باشد: که در این حالت هم حکم تلف یا معیوب شدن مال موضوع مهریه بعد از تسلیم به زوجه اجرا خواهد شد. (یعنی مثل حالتی که مال تحویل زوجه داده شده است در اینجا به عبارتی طبق قاعده اقدام مسئولیت متوجه خود زوجه می باشد.)

3-تلف یا عیب وارد شده بر مال موضوع مهریه توسط اجنبی و یا شخص ثالث: (شخصی غیر از زوج و زوجه) که در این حالت زوجه اختیار دارد که برای مطالبه خسارت مستقیما به شخص ثالثی که موجب عیب یا اتلاف (از بین رفتن) مال موضوع مهریه شده رجوع و یا به زوج مراجعه کند که در این حالت زوج پس از پرداخت خسارت به زوجه مطابق بر قواعد عمومی مسئولیت مدنی میتواند برای جبران خسارت خود به شخص ثالث تلف کننده و یا وارد کننده عیب به مال موضوع مهریه رجوع نماید.

4- تلف شدن و یا معیوب شدن مال موضوع مهریه به دلیل حوادث و یا بلای طبیعی مثل سیل و زلزله که در این حالت زوج براساس ضمان ید مسئول جبران خسارت می باشد.

(بررسی فقهی حقوق خانواده- دکتر سید مصطفی محقق داماد- مرکز نشر علوم اسلامی-چاپ1400- صفحه234-231) و (مختصر حقوق خانواده_دکتر سید حسین صفایی و اسدالله امامی، صفحه: 173-172)