حکم

هر حکمی که تمام مراحل رسیدگی و حتی فرجام را سپری کرده باشد یک حکم نهائی است و الا غیر نهایی خواهد بود بطور مثال اگر حکمی حضوری از دادگاه نخستین صادر شود و بعد جزء احکام قابل تجدید نظر باشد و مراحل تجدید نظر هم طی کند و دادگاه تجدید نظر هم حکم حضوری صادر کند و بعد از مرحله تجدید نظر جزء احکامی باشد که قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور باشد و مراحل رسیدگی فرجامی اش را نیز طی کند بعد از این مرحله حکمی که صادر شود از نوع حکم نهائی است.بعضی از احکام هستند که جزو موارد قابل فرجام نیستند این احکام در دسته احکام نهائی قرار می‌گیرند.