دعوی رفع مزاحمت از حق

دعوای مزاحمت، دعوایی است که به موجب آن متصرف مال غیر منقول، درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می نماید که نسبت به متصرفات او مزاحم است بدون اینکه مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد.(ماده 160 قانون آیین دادرسی مدنی) بطور مثال شخص هواکش آشپزخانه را به سمت تراس منزل خواهان تعبیه کرده است که باعث میشود آلودگی های هوایی داخل فضای ملکی دیگری شود در اینجا میگوییم مزاحمت اتفاق افتاد و سلب حق بطور جزئی رخ داده است. در مزاحمت، فاعل اخلالی جزئی در منافع شخص ایجاد می‌کند بدون اینکه منعی ایجاد کند و شخص می‌تواند از منافع خود استفاده کند ولی استفاده از منافع به راحتی و انتفاع (نفع بردن)کامل نیست.

 در دعوای الزام به رفع مزاحمت خواهان دعوا(متصرف ملک) درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را مطرح می کند، بدون این که مزاحم ملک را از تصرف متصرف خارج کرده باشد ولی اجازه استفاده درست را به متصرف ملک نمی دهد. با توجه به ماده 132 قانون مدنی که منع سوء استفاده از حق است کسی نمیتواند در ملک خود تصرفاتی کند که مستلزم تضرر(ضرر رساندن) همسایه شود مگر تصرفاتی که به قدر متعارف و برای رفع حاجت یا رفع ضرر از خود باشد. تصرف زیان بار درصورتی مجاز است که اولا به قدر متعارف باشد ثانیا برای رفع حاجت یا رفع ضرر از ملک باشد. یعنی باید دید که آیا عرفا مالکان برای رفع حاجت یا رفع ضرر به چنین کاری دست می زنند یا نه ؟ ثالثا دفع ضرر از راه دیگر ممکن نباشد. ( شرح جامع قانون مدنی، دکتر فرهاد بیات، صفحه 96) زمانی مزاحمت مشمول ماده 160 قانون آیین دادرسی قرار می گیرد که خواهان حقی را برای خود قائل شود و دیگری مانع از استیفا از آن حق گردد. مزاحمت باید در حال باشد یعنی اگر قبلا مزاحمت وجود داشته است و اکنون از بین رفته است یا در شرف وقوع است جز مصادیق ماده 160 قرار نمی گیرد.