در علم اصول به هر عاملی گفته می شود که وجود آن در وجود امری که مقدم بر آن (از نظر زمان) است موثر باشد مانند اجازه در عقد فضولی که شرط موثر بودن عقد فضولی از تاریخ وقوع عقد است.تئوری شرط متاخر از نظر مبانی علم حقوق اساس ندارد.