توضیحات

(فقه) در لغت به معنی تعرض و اعتراض است(عرب گوید: احتسب به معنی انکر علیه)و محتسب چون معترض و متعرض اعمال خلاف قانون مردم می شود و در مقام اعمال خلاف قانون مردم می شود و در مقام دفع تجاوز افراد به یکدیگر و به مصالح عمومی بر می آید.محتسب نامیده شده است.(محتسب مستی بره دید و گریبانش گرفت)کلیه و ظائفی که هم اکنون شهربانی تصدی می کند و مقدار مهمی از وظائف شهرداری امروزه (از قبیل نظارت بر امور اصناف و پیشه وران و خواربار شهر و غیره) و دادستان به عهده وی بوده است و به تخلفات ناشی از معاملات رسیدگی می کرد و نظم و نظافت شهر و نظارت بر اوزان و مقادیر و تامین آذوقه شهر و جلوگیری از احتکار و نظارت در ساختن ابنیه و اماکن عمومی در حدودی که مقررات صریح (غیر نظری) به او اجازه می داد در عهده او بود در مسائل محتاج به اجتهاد حق دخالت نداشت چنانکه اگر حقی مورد اقرار بود و مقر نمی‌داد از او می گرفت و به مقرله میداد ولی اگر انکار می کرد مطلب در صلاحیت محاکم بود نه محتسب(الاحکام السلطانیه- قاضی ابی یعلی حنبلی بغدادی )