قانون فوق مشتمل بر نود و چهار ماده و هفتاد و پنج تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ هفتم آذر ماه یکهزار و سیصد و هفتاد و هشت مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۹ /۹ /۱۳۷۸ به تایید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی-علی اکبر ناطق نوری
- انتخابات مجلس شورای اسلامی برطبق مقررات این قانون انجام می گیرد و دولت موظف است در برگزاری انتخابات ترتیبی اتخاذ نماید که پیش از پایان دوره قبل ، انتخابات را برگزار نماید به طوری که کشور در هیچ زمان بدون مجلس نباشد.
- نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی به‌عهده شورای نگهبان می‌باشد.این نظارت استصوابی و عام و در تمام مراحل در کلیه امور مربوط به انتخابات جاری است.
- سرپرستان وزارت کشور، استانداری ، فرمانداری و بخشداری در اجرای این قانون به جای وزیر کشور،استاندار، فرماندار و بخشدار خواهند بود.
- انتخابات به صورت مستقیم و عمومی و با رای مخفی خواهد بود.
- چنانچه در مرحله اول برای یک یا چند نفر از داوطلبان اکثریت یک سوم آراء حاصل نگردید، انتخابات دو مرحله‌ای خواهد شد، بدین‌معنی که از بین نامزدهائی که اکثریت یک سوم آراء را در مرحله اول بدست نیاورده‌اند، فقط به تعداد دو برابر نمایندگان مورد نیاز از بین کسانی که‌بیشترین آراء را در مرحله اول داشته‌اند، در انتخابات مرحله دوم شرکت می‌کنند و در صورتی که تعداد نامزدهای باقیمانده، کمتر از دو برابر باشد، تمام‌آنان در مرحله دوم انتخابات شرکت خواهند نمود.
- کلیه وزارتخانه‌ها، سازمانها و ادارات و نهادهای قانونی و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداریها و مؤسسات عمومی موظفند حسب درخواست وزارت کشور، استانداران، فرمانداران، بخشداران، کارکنان و سایر امکانات خود را تا خاتمه انتخابات در اختیار آنان قرار دهند. بدیهی‌است مدت همکاری کارکنان مذکور جزء ایام ماموریت نامبردگان محسوب خواهد شد.
- در صورتی که همزمان با برگزاری انتخابات مجلس، انتخابات دیگری نیز برگزار گردد، به دستور وزارت کشور، یک شعبه ثبت‌نام و اخذ‌رای با اعضاء واحد و با صندوقهای مجزا برای هر دو انتخابات در نظر گرفته خواهد شد.
- انتخابات مجلس در حوزه‌های انتخابیه‌ای که دچار حوادثی از قبیل سیل، زلزله، جنگ و غیره شوند، با تشخیص و پیشنهاد وزارت کشور و موافقت شورای نگهبان در شهرهای محل استقرار مهاجرین و در صورت امکان در حوزه‌های مذکور نیز برگزار خواهد گردید و مراتب به اطلاع عموم خواهد رسید.
- محاکم صالحه قضائی موظفند به تخلفات و جرائم انتخابات به صورت فوق‌العاده و خارج از نوبت رسیدگی نمایند. 1 - آراء ناخوانا باشد. 2 - آرائی که از طریق خرید و فروش بدست آمده باشد. 3 - آرائی که کلاً حاوی اسامی غیر از نامزدهای تایید شده باشد. 4 - آرائی که سفید به صندوق ریخته شده باشد.
- در موارد ذیل با تایید هیات نظارت حوزه انتخابیه مربوطه، برگهای رای باطل و جزء آراء ماخوذه محسوب نشده و مراتب در صورتجلسه‌قید و آراء مذکور ضمیمه صورتجلسه خواهد شد: 1 -صندوق فاقد لاک و مهر انتخاباتی باشد. 2 - آراء زاید بر تعداد تعرفه باشد. 3 - آراء کسانی که به سن قانونی رای نرسیده باشند. 4 - آرائی که با شناسنامه افراد فوت شده یا غیر ایرانی داده شده باشد. 5 - آرائی که با تقلب و تزویر (در تعرفه‌ها، آراء، صورتجلسات، شمارش) بدست آمده باشد. 6 - آرائی که با شناسنامه غیر یا جعلی اخذ شده باشد. 7 - آراء تکراری. 8 - آرائی که با شناسنامه کسانی که حضور ندارند اخذ شده باشد. 9 - آرائی که فاقد مهر انتخاباتی باشد. 10 - آرائی که از طریق تهدید بدست آمده باشد. 11 - آرائی که روی ورقه‌ای غیر از برگ رای نوشته شده باشد.
- در صورتی که اسامی نوشته شده بیش از تعداد لازم باشد، اسامی اضافی از آخر، خوانده نمی‌شود.
- وزارت کشور موظف است در طول برگزاری انتخابات با توجه به وظایفی که به عهده دارد، مطالب مربوط به انتخابات را به اطلاع عموم‌برساند.
- وزارت کشور مامور اجرای قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی بوده و مسؤول حسن جریان انتخابات است. بدین منظور میتواند مامورینی جهت بازرسی و کنترل جریان انتخابات به حوزه‌های انتخابیه و شعب ثبت نام و اخذ رای اعزام دارد.
- انتخاب کنندگان باید دارای شرایط ذیل باشند: 1 - تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران. 2 - هجده سال تمام. 3 - عاقل بودن.
- اشخاص زیر به واسطه مقام و شغل خود از داوطلب شدن محرومند: الف - اشخاص زیر از داوطلب شدن در حوزه‌های انتخابیه سراسر کشور محرومند مگر اینکه حداقل شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفاء‌نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند: 1 - رئیس جمهور و معاونین و مشاورین وی. 2 - دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاونین وی. 3 - مشاورین معاونین رئیس جمهور. 4 - روسای دفاتر سران سه قوه. 5 - وزرا و سرپرستان وزارتخانه‌ها. 6 - معاونین و مشاورین وزرا. 7 - مدیران کل و سرپرستان ادارات کل وزارتخانه‌ها و مدیران کل حوزه وزارتی و رؤسای دفاتر وزرا. 8 - اعضای شورای نگهبان و هیات مرکزی نظارت بر انتخابات. 9 - رئیس قوه قضائیه و معاونین و مشاورین وی. 10 - رئیس دیوان عالی کشور و معاونین و مشاورین وی. 11 - دادستان کل کشور و معاونین و مشاورین وی. 12 - رئیس دیوان عدالت اداری و معاونین و مشاورین وی. 13 - رئیس سازمان بازرسی کل کشور و معاونین و مشاورین وی. 14 - روسا و سرپرستان سازمانها و ادارات کل و ادارات عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و جانشینان و معاونین آنان در سراسر‌کشور. 15 - رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی. 16 - رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران و معاونین وی. 17 - استانداران. 18 - معاونین و مشاورین استانداران. 19 - فرمانداران. 20 - بخشداران. 21 - شهرداران و روسای مناطق شهرداری. 22 - روسا و سرپرستان سازمانهای دولتی. 23 - رئیس دانشگاه آزاد اسلامی. 24 - اعضای هیات مدیره و مدیران عامل بانکها. 25 - اعضای هیات مدیره و مدیران عامل شرکتهای دولتی و وابسته به دولت که حیطه وظایف و اختیارات آنها به کل کشور تسری دارد. 26 - رئیس کل بانک مرکزی ایران و معاونین و مشاورین وی. 27 - روسا و سرپرستان بنیادهای (مستضعفان، شهید، 15 خرداد، مسکن)، کمیته امداد امام خمینی(ره)،نهضت سوادآموزی، سازمان تبلیغات اسلامی،دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و رئیس سازمان تعزیرات حکومتی و روسای اتاقهای بازرگانی و صنایع و معادن و تعاون ایران، معاونین و مشاورین آنان. 28 - شاغلین در نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات. 29- اعضای شوراهای اسلامی شهرها ب - اشخاص زیر از داوطلب شدن در حوزه‌های انتخابیه قلمرو ماموریت خود محرومند مگر اینکه شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا‌نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند: 1 - ائمه جمعه دائمی. 2- قضات شاغل در امر قضاء و رؤسای دادگستری شهرستانها و استانها. 3 - مدیران کل و سرپرستان دفاتر و ادارات کل استانها و معاونین آنان. 4 - مدیران کل و سرپرستان دفاتر و ادارات کل استانداریها و معاونین آنان. 5 - رؤسا و سرپرستان ادارات و سازمانهای دولتی و وابسته به دولت و معاونین آنان در استان و شهرستان. 6 - روسا و سرپرستان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی اعم از دولتی و غیر دولتی و روسا و سرپرستان واحدها و شعب آنها. 7 - اعضای هیات مدیره و مدیران عامل شرکتهای دولتی و وابسته به دولت در استان و شهرستان. 8 - سرپرستان مناطق و روسای شعب بانکها در استان و شهرستان. 9 - سرپرستان دفاتر سازمان تبلیغات اسلامی در مرکز استان و شهرستانها. 10 - مدیران مراکز صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. 11- اعضاء شوراهای اسلامی روستا . 12- رؤسای اتاقهای بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی و رؤسای اتاقهای اصناف و تعاون در استان ج - اعضای هیاتهای اجرائی و ناظرین شورای نگهبان در حوزه انتخابیه تحت مسؤولیت خود.
- بلافاصله پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزارت کشور، فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه دستور تشکیل هیاتهای‌اجرائی حوزه‌های فرعی را به فرماندار یا بخشدار حوزه‌های فرعی، صادر نموده و خود موظف است ظرف شش روز در مرکز حوزه انتخابیه ، هیات‌اجرائی انتخابات را با حضور هیات نظارت شورای نگهبان به ریاست خود و عضویت رئیس ثبت احوال مرکز حوزه انتخابیه و نُه نفر معتمدین موضوعماده (32) تشکیل دهد.
- هیچیک از اعضای هیات اجرائی و ناظرین شورای نگهبان و اعضای شعب ثبت نام واخذ رای نباید در حوزه انتخابیه با داوطلبان انتخابات به ترتیب ذیل خویشاوندی نسبی یا سببی داشته باشند. الف - خویشاوندی نسبی : پدر - مادر - فرزند - برادر و خواهر. ب - خویشاوندی سببی : همسر و پدر - مادر - برادر و خواهر او.
- هرگاه در جریان انتخابات یک یا چند نفر از معتمدین هیات اجرائی دو جلسه متوالی یا چهار جلسه متناوب از حضور در جلسات هیات اجرائی خودداری نمایند یا از سمت خود استعفا دهند و یا هیات اجرایی را از اکثریت ساقط کنند، به جای آنان به ترتیب تعداد رای از معتمدین علی‌البدل وسیله فرماندار یا بخشدار دعوت به عمل خواهد آمد. در صورتی که با دعوت از اعضای علی‌البدل باز هم اکثریت حاصل نگردد، از باقیمانده‌از معتمدین (تا سی نفر) تامین خواهند نمود.
- جلسات هیاتهای اجرائی اصلی و فرعی با حضور دو سوم کلیه اعضاء رسمیت یافته و اخذ تصمیم با اکثریت مطلق حاضرین خواهد بود.
- فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه موظف است سه نسخه از آگهی‌های منتشره در سطح حوزه انتخابیه را به وزارت کشور ارسال‌دارد. یک نسخه از این آگهی‌ها به وسیله وزارت کشور به هیات مرکزی نظارت بر انتخابات منتخب شورای نگهبان فرستاده می‌شود.
- فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه موظف است مستقیما یا با تفویض اختیار به فرماندار یا بخشدار حوزه‌های فرعی برای هریک از‌شعب ثبت نام و اخذ رای یک نفر نماینده تعیین نماید.
- کلیه امور انتخابات بخش مرکزی را هیات اجرائی حوزه انتخابیه شهرستان انجام می‌دهد.
- داوطلبان نمایندگی مجلس باید ظرف هفت روز از تاریخ انتشار دستور شروع انتخابات به وسیله وزارت کشور با مراجعه به فرمانداری یا‌بخشداری مرکز حوزه انتخابیه پرسشنامه مخصوص اعلام داوطلبی را دریافت و تکمیل و تسلیم نمایند. مراتب قبلا به وسیله وزارت کشور از طریق رسانه‌های گروهی به آگاهی عموم خواهد رسید و فرمانداران و بخشداران مکلفند مراتب را به وسایل مقتضی به اطلاع کلیه اهالی حوزه انتخابیه برسانند.
- فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه موظف است روزانه مشخصات کامل داوطلبان حوزه انتخابیه خود را بر اساس مفاد مندرج در‌پرسشنامه با سریعترین وسیله به وزارت کشور اعلام نماید. وزارت کشور نیز موظف است تصویری از مشخصات کامل داوطلبان را روزانه به هیات مرکزی نظارت اعلام نماید.
- وزارت کشور موظف است پس از وصول نتایج بررسی از مراجع مذکور در ماده (48) مراتب را به فرمانداران و بخشداران مراکز حوزه‌های انتخابیه به نحو مقتضی اعلام نماید و فرمانداران و بخشداران مراکز حوزه‌های انتخابیه موظفند عیناً مدارک و نتایج بررسی را در جلسه مشترک هیات اجرائی و هیات نظارت مرکز حوزه انتخابیه مربوطه مطرح نمایند.
- فرمانداران و بخشداران مراکز حوزه‌های انتخابیه مکلفند نظریه رد هیات اجرائی انتخابات را با ذکر استناد قانونی ظرف یک روز به داوطلبان ابلاغ نموده و با سریعترین وسیله به ضمیمه اسناد و مدارک به اطلاع هیات نظارت استان برسانند.
- در صورتی که معتمدین هیات اجرائی در بررسی صلاحیت داوطلبان و سایر وظایف خود مقررات قانونی انتخابات را رعایت ننمایند،فرماندار یا بخشدار موظف است با اطلاع و تایید هیات نظارت مرکز حوزه انتخابیه و با اطلاع وزارت کشور نسبت به تعویض هریک از معتمدین هیات‌اجرائی یا به‌طور کلی تشکیل مجدد هیات اجرائی اقدام نماید، تعویض بعض اعضاء و یا تغییر کل هیات اجرائی حسب مورد طبق مواد (32) و (35)این قانون انجام خواهد شد.
- هریک از نامزدها به تنهایی یا چند نامزد مشترکاً می‌توانند به طریق زیر برای شعب اخذ رای یک نفر نماینده به هیات نظارت حوزه‌انتخابیه معرفی نمایند: الف- حوزه‌های دارای یک نماینده به ازاء هر صندوق یک نماینده. ب - حوزه‌های دارای دو نماینده به ازاء هر دو صندوق یک نماینده. ج- حوزه‌های دارای سه نماینده به ازاء هر سه صندوق یک نماینده. د - حوزه‌های دارای چهار نماینده به ازاء هر چهار صندوق یک نماینده. ه- حوزه‌های دارای پنج نماینده به ازاء هر پنج صندوق یک نماینده. و- حوزه‌های دارای شش نماینده به ازاء هر شش صندوق یک نماینده. همچنین متناسب با تعداد نمایندگان هر حوزه انتخابیه به همان تعداد از صندوقها یک نماینده. این نمایندگان می‌توانند در محل شعب اخذ رای حضور داشته باشند. چنانچه تخلفی در شعب اخذ رای صورت گیرد بدون دخالت، مراتب را به هیاتهای‌اجرایی و نظارت بخش یا مراکز شهرستان کتباً اعلام خواهند نمود. حضور نمایندگان هریک از کاندیداها تا پایان اخذ رای و شمارش آراء و تنظیم صورتجلسه بلامانع است. ممانعت از حضور نمایندگان کاندیداها در شعب اخذ رای ممنوع بوده و جرم محسوب می‌گردد و متخلف به مجازات مقرر در ماده (83) قانون محکوم خواهد شد.
- استفاده از هر گونه پلاکارد، پوستر، دیوار نویسی و کاروانهای تبلیغاتی و استفاده از بلندگوهای سیار در خارج از محیط سخنرانی و امثال آن به‌استثنای عکس برای تراکت و زندگی نامه و جزوه و همچنین سخنرانی و پرسش و پاسخ از طرف نامزدهای انتخاباتی و طرفداران آنان ممنوع می‌باشد. متخلفین از این ماده به سه تا سی روز زندان محکوم می‌گردند. تخلف از مفاد این تبصره توسط چاپخانه ها مستوجب مجازات مندرج در این ماده می باشد.
- انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی از تاریخ اعلام رسمی اسامی نامزدها برای نامزدهای نمایندگی مجلس از صدا و سیما و میز خطا به نماز جمعه و یا هر وسیله دیگری که جنبه رسمی و دولتی دارد و فعالیت کارمندان در ساعات اداری و همچنین استفاده از وسائل و سایر امکانات وزارتخانه‌ها و ادارات، شرکتهای دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها و شرکتها و سازمانهای وابسته به آنها و نهادها و مؤسساتی که از بودجه عمومی (به هر مقدار) استفاده می‌کنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسائل و امکانات مزبور ممنوع بوده و مرتکب مجرم شناخته می‌شود.
هرگونه الصاق ونصب اعلامیه، عکس،پوستر و بنر و پارچه های تبلیغاتی به طور کلی ممنوع است و مامورین انتظامی در صورت مشاهده چنین مواردی باید نسبت به امحاء آنها اقدام نموده و متخلفین را جلب و به مقامات قضائی تحویل نمایند. استنکاف از این وظیفه جرم محسوب می‌شود.
- ستادهای تبلیغات انتخاباتی تنها در مراکز بخشها، شهرها و شهرستانها دایر می‌گردد. در شهرهای بزرگ در هر منطقه شهرداری یک محل به عنوان ستاد انتخاباتی میتواند دایر گردد. در مواردی که یک منطقه ، چند عنوان از عناوین‌فوق‌الذکر را داشته باشد در حکم یک عنوان می‌باشد.
- داوطلبان نمایندگی و طرفداران آنان به هیچ وجه مجاز به تبلیغ علیه داوطلبان دیگر نبوده و تنها می‌توانند شایستگی‌های خود یا‌داوطلب مورد نظرشان را مطرح نمایند و هر گونه هتک حرمت و حیثیت نامزدهای انتخاباتی برای عموم ممنوع بوده و متخلفین طبق مقررات مجازات خواهند شد.
- تشکیلات قضائی هر حوزه انتخابیه به منظور پیشگیری از وقوع جرم، ضمن هماهنگی با ناظرین شورای نگهبان و هیات اجرائی‌اقدامات لازم را در محدوده مقررات معمول می‌دارد.
- شکایاتی که در جریان انتخابات به هیات اجرائی تسلیم می‌شود مانع ادامه کار انتخابات نمی‌باشد.
- کلیه شکایات مربوط به انتخابات، قبل از ارسال پرونده انتخاباتی به مجلس توسط وزارت کشور به هیات مرکزی نظارت ارسال و پس از‌آن، پرونده عیناً به مجلس فرستاده خواهد شد.
- صدور اعتبارنامه منتخبین موکول به عدم ابطال انتخابات از طرف شورای نگهبان می‌باشد و شورای نگهبان در اسرع وقت نظر خود را‌درباره انتخابات اعلام می‌نماید و وزارت کشور موظف است بلافاصله دستور صدور اعتبارنامه را بدهد.
- مجازات مرتکبین جرائم و تخلفات مقرر در بندهای (1) ، (2) ، (3) ، (4) ، (5) ، (6) ، (7) و (8) ماده (66) تا سه ماه حبس یا یک‌میلیون (000 000 1) تا پنج میلیون (000 000 5) ریال جزای نقدی و هشت سال محرومیت از عضویت در هیاتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رای می‌باشد.
- مجازات مرتکبین جرایم مقرر در بند (16) ماده (66) اعم از مباشر و یا معاون و یا تحریک کننده در صورتی که محاربه صدق نکند همان مجازات مقرر در ماده (617) قانون مجازات اسلامی می‌باشد.
- مجازات تخلف از مقررات مواد (11) ، (24) ، (34) ، (40) ، (53) و (60) و تبصره‌های مربوط با رعایت مقررات قانون رسیدگی به‌تخلفات اداری عبارت است از کسر حقوق، فوق‌العاده شغل و یا عناوین مشابه ، حداکثر تا یک سوم از یک ماه تا یک سال و یا انفصال موقت از یک ماه‌تا یک سال.
- مجازات مرتکبین تخلف مندرج در صدر ماده (59) و تبصره (2) آن حبس از سه تا شش ماه یا جزای نقدی از دو میلیون (000 000 2)تا ده میلیون (000 000 10) ریال می‌باشد و مجازات مرتکبین جرائم مندرج در قسمت اخیر ماده (59) و تبصره (1) آن همان مجازات مقرر در ماده (598) قانون مجازات اسلامی خواهد بود.
- مجازات مرتکبین تخلفات موضوع ماده (64) علاوه بر کیفر مقرر در قانون مطبوعات، جزای نقدی از یک میلیون (000 000 1) تا پنج‌میلیون (000 000 5) ریال می‌باشد. در صورتی که تخلف ارتکابی متضمن افتراء و اهانت باشد مرتکب به مجازات مقرر در قانون مجازات اسلامی‌محکوم خواهد شد.
- مجازات مرتکبین تخلف از موضوع مقرر در صدر ماده (65) جزای نقدی از پنجاه هزار (000 50) تا یک میلیون (000 000 1) ریال‌می‌باشد.
- در اجرای صحیح اصل نود و نهم (99) قانون اساسی و حفظ بیطرفی کامل، ناظرین شورای نگهبان موظفند در طول مدت مسؤولیت‌خود، بیطرفی کامل را حفظ نمایند و جانبداری ناظرین به هرطریقی از یکی از کاندیداها جرم محسوب می‌شود.
- فرمانداران و بخشداران مرکز حوزه انتخابیه موظفند پس از اعلام ستاد انتخابات کشور مبنی بر صدور اعتبارنامه منتخبین حداکثر ظرف‌چهل و هشت ساعت نسبت به صدور اعتبارنامه‌های نمایندگان مجلس شورای اسلامی حوزه انتخابیه اقدام و یک نسخه از آن را به منتخب یا نماینده‌وی که کتباً معرفی می‌شود و برای دریافت آن به فرمانداری یا بخشداری مرکز حوزه انتخابیه مراجعه نموده تحویل نمایند.
- وزیر کشور پس از فراهم نمودن مقدمات افتتاح مجلس از نمایندگان منتخب دعوت می‌نماید تا در تهران حضور یابند. نمایندگان منتخب‌موظفند ظرف پنج روز از تاریخ دعوت وزیر کشور خود را به اداره کل قوانین مجلس شورای اسلامی معرفی نمایند.
آئین‌نامه اجرائی این قانون را وزارت کشور تهیه و با تصویب هیات وزیران به اجراء می‌گذارد.
- عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی دویست و نود نفر می‌باشد و افزایش تعداد آن براساس اصل شصت و چهارم (64) قانون اساسی خواهد بود. زرتشتیان و کلیمیان هرکدام یک نماینده، مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعا یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هرکدام یک نماینده.
- انتخابات میاندوره‌ای مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های فاقد نماینده همزمان با یکی از انتخابات مذکور در اصل ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران انجام خواهدشد. چنانچه تعداد نمایندگان مجلس کمتر از چهارپنجم مجموع نمایندگان گردد و بیشتر از یک سال به پایان دوره نمایندگی باقی باشد و یا در مدت باقیمانده هیچیک از انتخابات مذکور برگزار نگردد انتخابات میاندوره‌ای انجام خواهدشد.
- سنوات نمایندگی مستخدمین رسمی دولت اعم از لشکری و کشوری و سازمانها و شرکتها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت، نهادهای عمومی و شهرداریها پس از انتخاب شدن و صدور اعتبارنامه با اعطای گروه و افزایش سنواتی مربوطه جزو سنوات خدمتی آنان محسوب خواهد شد و در دوران نمایندگی فقط حقوق نمایندگی را دریافت خواهند کرد.
- انتخاب نماینده در مرحله اول منوط به کسب اکثریت حداقل یک جهارم کل آراء و در مرحله دوم و همچنین انتخابات میان دوره‌ای با کسب اکثریت نسبی به هر میزان است.
- در هر مرحله انتخاباتی هر شخص واجد شرایط فقط میتواند یکبار با ارائه شناسنامه رای دهد.
- انتخابات اقلیت‌های دینی زرتشتی، کلیمی، آشوری، کلدانی و ارامنه شمال به مرکزیت حوزه انتخابیه فرمانداری تهران و ارامنه جنوب به مرکزیت حوزه انتخابیه فرمانداری اصفهان توسط فرمانداران و بخشدارانی که اقلیت‌های مزبور در آن جا سکونت دارند انجام خواهد شد.
- سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مکلف است علاوه بر تبیین جایگاه مجلس و وظایف نمایندگان برنامه‌های آموزش انتخاباتی را که وزارت کشور یا هیات مرکزی نظارت منتخب شورای نگهبان ضروری تشخیص می‌دهند و همچنین کلیه اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌های مربوط به انتخابات را از شبکه سراسری یا محلی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش نماید.
- ماموران انتظامی در حدود قانون موظف به ایجاد نظم و جلوگیری از هرگونه بی نظمی در جریان انتخابات و حفاظت صندوقها بوده و حق دخالت در امور اجرائی و نظارت را ندارند.
- حذف شد.
- در صورتی که در برگ رای علاوه بر اسامی نامزدهای تایید شده، اسامی دیگری نوشته شده باشد، برگ رای باطل نبوده و فقط اسامی اضافی خوانده نمی شود. فرد مذکور میتواند در تبلیغات انتخاباتی خود مشخصهٔ تعیین شده را قید نماید و چنانچه در ایام تبلیغات انتخاباتی اعلام انصراف نماید ، داوطلب‌همنام او میتواند قبل از روز انتخابات از طریق روزنامه و یا صدور اطلاعیه ادامه داوطلبی خود را برای رفع ابهام اعلام نماید.
- قبل از شروع رای‌گیری باید در حضور نمایندگان هیات نظارت بر حوزه انتخابیه مربوط، صندوقهای خالی، بسته و ممهور به مهر هیات نظارت حوزه انتخابیه گردد و در صورتجلسه‌ای که قبل از آغاز زمان انتخابات در محل اخذ رای تنظیم می‌گردد، نمایندگان هیات نظارت بر حوزه انتخابیه مربوط، تعداد صندوقها و خالی بودن آنها را گواهی نمایند و در صورتی که در جریان رای گیری، نیاز باشد که صندوقی را اضافه نمایند، باید به همین ترتیب عمل نموده و صورت جلسه گردد.
- فرمانداران و بخشداران مراکز حوزه‌های انتخابیه موظفند بلافاصله پس از خاتمه رای‌گیری و شمارش آراء نتایج حاصله را با هیات های نظارت حوزه انتخابیه خود تطبیق داده و طی صورتجلسه‌ای به وزارت کشور و شورای نگهبان ارسال و سپس از رسانه‌های گروهی اعلام نمایند.
- پس از پایان انتخابات، بلافاصله صورتجلسه نتیجه انتخابات با امضاء هیات اجرائی مرکز حوزه انتخابیه و هیات نظارت بر انتخابات حوزه مربوطه در پنج نسخه تهیه می‌شود که یک نسخه نزد هیات اجرائی مرکز حوزه انتخابیه می‌ماند و بقیه برای هیات نظارت بر انتخابات مزبور و وزارت کشور (دونسخه) و هیات مرکزی نظارت بر انتخابات ارسال می‌شود.
- انتخاب شوندگان هنگام ثبت نام باید دارای شرایط زیر باشند: 1 - اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران. 2 - تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران. 3 - ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه. 4 - داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا معادل آن. 5 - نداشتن سوء شهرت در حوزه انتخابیه. 6 - سلامت جسمی در حد برخورداری از نعمت بینائی، شنوائی و گویائی. 7 - حداقل سن سی سال تمام و حداکثر هفتاد و پنج سال تمام.
- اشخاص زیر از داوطلب شدن نمایندگی مجلس محرومند: 1 - کسانی که در جهت تحکیم مبانی رژیم سابق نقش موثر داشته‌اند. 2 - ملاکین بزرگ که زمینهای موات را بنام خود ثبت داده‌اند. 3 - وابستگان تشکیلاتی و هواداران احزاب، سازمانها و گروههائی که غیرقانونی بودن آنها از طرف مقامات صالحه اعلام شده است. 4 - کسانی که به جرم اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران محکوم شده‌اند. 5 - محکومین به ارتداد به حکم محاکم صالحه قضائی. 6 - مشهورین به فساد و متجاهرین به فسق. 7 - محکومین به حدود شرعی مگر آنکه توبه آنان ثابت شده باشد. 8 - قاچاقچیان مواد مخدر و معتادین به این مواد. 9 - محجورین و کسانی که به حکم دادگاه مشمول اصل چهل و نهم (49) قانون اساسی باشند. 10- وابستگان به رژیم سابق از قبیل اعضای انجمنهای شهر و شهرستان و وابستگان به تشکیلات فراماسونری و هیات رئیسه کانونهای حزب رستاخیز‌و حزب ایران نوین و اعضای فعال آنها، نمایندگان مجلسین سنا، شورای ملی سابق و ماموران ساواک. 11- محکومین به خیانت و کلاهبرداری ، اختلاس و ارتشاء و غصب اموال دیگران و محکومین به سوء استفاده مالی به حکم محاکم صالحه قضائی.
فرماندار یا بخشدار مرکز هر حوزه انتخابیه، جهت انتخاب معتمدین اصلی و علی‌البدل هیات اجرائی موضوع ماده (31) ، سی نفر از‌معتمدین بومی ساکن در محل و یا ساکنینی که حداقل دارای پنج سال سابقه سکونت در حوزه انتخابیه هستند را از بین کلیه اقشار واجد شرایط در این قانون انتخاب و به منظور تایید صلاحیت به هیات نظارت مربوط معرفی می‌نماید. هیات نظارت مزبور حداکثر ظرف مدت سه روز نسبت به تایید صلاحیت آنان اظهارنظر کتبی خود را به فرماندار یا بخشدار ارسال می‌دارد. فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه بلافاصله از سی نفر معتمدین محلی تایید شده از سوی هیات نظارت، کتباً دعوت به عمل آورده و مدعوین‌حداکثر ظرف دو روز از تاریخ دعوت تشکیل جلسه می‌دهند و پس از حضور حداقل دو سوم مدعوین (بیست نفر) در حضور هیات نظارت از بین خود‌نُه نفر را به عنوان معتمدین اصلی و پنج نفر را به عنوان معتمدین علی‌البدل هیات اجرایی با رای مخفی و اکثریت نسبی آراء انتخاب می‌نمایند.
- اعضای هیات اجرائی پس از پذیرفتن عضویت، ملزم به شرکت در جلسات و امضای صورتجلسات و اعتبارنامه منتخبین و انجام سایر وظایف قانونی می‌باشند.
- هیاتهای اجرائی فرعی بلافاصله پس از انتخابات معتمدین تشکیل جلسه داده و تعداد و محل استقرار شعب ثبت نام واخذ رای را تعیین نموده و به وسیله رئیس هیات به فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه جهت طرح در هیات اجرائی مرکز حوزه انتخابیه اعلام می‌دارند.
- هیات اجرایی مرکز حوزه انتخابیه پس از تعیین محلهای استقرار شعب ثبت نام و اخذ رای در مرکز حوزه انتخابیه و بررسی و تایید و‌تصویب مصوبات هیاتهای اجرایی فرعی در مورد تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رای نُه روز قبل از روز اخذ رای مبادرت به انتشار آگهی انتخابات حاوی تاریخ برگزاری انتخابات، ساعات اخذ رای، شرایط انتخاب کنندگان، جرائم و تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رای در‌سراسر حوزه انتخابیه می‌نمایند.
- هیات اجرایی مرکز حوزه انتخابیه و حوزه‌های فرعی پس از انتشار آگهی انتخابات برای هر شعبه ثبت نام و اخذ رای پنج نفر (و در شعب‌پر تراکم به تشخیص هیات اجرایی هفت نفر) از معتمدین محل که دارای سواد خواندن و نوشتن باشند، انتخاب و به فرماندار یا بخشدار جهت صدور‌حکم معرفی می‌نمایند.
- هیاتهای اجرائی انتخابات مسؤول صحت جریان انتخابات در حوزه انتخابیه خود می‌باشند.
- هیات اجرائی فرعی با تصویب هیات اجرائی مرکز حوزه انتخابیه میتواند برای مناطق صعب‌العبور و کوهستانی و مسافتهای دور و نقاطی که تاسیس شعب ثابت اخذ رای مقدور نیست، شعب اخذ رای سیار تشکیل دهد. هیات اجرائی مرکز حوزه انتخابیه نیز میتواند در صورتی که لازم بداند، نسبت به تاسیس شعب اخذ رای سیار در مرکز حوزه انتخابیه و بخش مرکزی اقدام نماید و در هردو مورد باید به اطلاع هیات نظارت برسد.و همچنین نماینده‌ای از هیات نظارت در معیت صندوق سیار بوده و مسیر گردش صندوق را در صورتجلسه قید و تایید نماید.
- هریک از داوطلبان نمایندگی مجلس شخصاً و به صورت کتبی می‌توانند انصراف خود را به فرمانداری یا بخشداری مرکز حوزه انتخابیه‌و یا وزارت کشور اعلام نمایند و مراتب انصراف توسط وزارت کشور فوراً به اطلاع هیات مرکزی نظارت می‌رسد. عدول از انصراف پذیرفته نمی‌شود.
- وزارت کشور و شورای نگهبان پس از وصول مشخصات داوطلبان ، روزانه لیست کامل آنان را تهیه و به منظور بررسی سوابق آنان در‌رابطه با صلاحیتهای مذکور در این قانون به وزارت اطلاعات، دادستانی کل، سازمان ثبت احوال کشور و اداره تشخیص هویت و پلیس بین‌الملل در‌مرکز ارسال می‌دارد. مراکز مزبور موظفند ظرف پنج روز نتیجه بررسی را با دلیل و سند به وزارت کشور و شورای نگهبان اعلام نمایند.
- هیاتهای اجرائی مراکز حوزه‌های انتخابیه موظفند حداکثر ظرف ده روز پس از پایان مهلت ثبت نام با توجه به نتایج بدست آمده از بررسیهای لازم در محل و با استفاده از نتایج اعلام شده توسط وزارت کشور صلاحیت داوطلبان در رابطه با صلاحیتهای مذکور در این قانون را مورد رسیدگی قرار داده و نتیجه را کلاً به هیاتهای نظارت اعلام نمایند.
- گزارشها و شکایات واصله ظرف مدت هفت روز پس از پایان مهلت دریافت شکایت در جلسه هیات نظارت استان رسیدگی و نتیجه صورتجلسه می‌شود. چنانچه نظر هیات اجرائی مبنی بر رد صلاحیت داوطلب، مورد تایید هیات نظارت استان نیز باشد، هیات نظارت مذکور موظف‌است در این خصوص، نظر هیات مرکزی نظارت را نیز کسب نماید. هیات نظارت استان در مورد صلاحیت سایر داوطلبان نیز نظر خود را به هیات مرکزی نظارت اعلام می‌نماید.
- در مواردی که طبق گزارشها و شکایات و اعتراضات واصله برای شورای نگهبان معلوم گردد که اعضاء هیاتهای نظارت از قوانین و‌مقررات تخلف نموده‌اند، شورای نگهبان موظف است حسب مورد و متناسب با تخلفات انجام شده برخورد قانونی نماید.
- فعالیت تبلیغات انتخاباتی نامزدهای نمایندگی هشت روز قبل از روز اخذ رای (مرحله اول و دوم) آغاز و تا بیست و چهار ساعت قبل از‌اخذ رای ادامه خواهد داشت.
- هیچ کس حق ندارد آگهی های تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی راکه در محلهای مجاز الصاق گردیده در زمان قانونی تبلیغات پاره و‌یا معدوم یا مخدوش نماید و عمل مرتکب جرم محسوب می‌شود.
- اعضای هیاتهای اجرائی و نظارت انتخابات حق تبلیغ له یا علیه هیچیک از داوطلبان انتخاباتی را نخواهند داشت.
- هر گونه آگهی و آثار تبلیغاتی باید قبل از شروع اخذ رای از محل شعبه ثبت‌نام و اخذ رای توسط اعضاء شعب امحاء گردد.
- مطبوعات و نشریات حق ندارند آگهی یا مطالبی علیه نامزدهای انتخاباتی درج کنند و یا برخلاف واقع مطلبی بنویسند که دال بر انصراف‌گروه یا اشخاصی از نامزدهای معین باشد و درهرصورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را ظرف هجده ساعت پس از انتشار نشریه مزبور بدهند و آن‌نشریه مکلف به چاپ فوری آن طبق قانون مطبوعات می‌باشد. در صورتی که آن نشریه منتشر نشود مسؤول آن باید با هزینه خود پاسخ نامزد را به‌نشریه مشابه دیگری ارسال دارد و آن نشریه مکلف به درج آن در اولین چاپ خود خواهد بود. انتشار اینگونه مطالب در غیر مطبوعات نیز ممنوع است‌و نامزد معترض حق دارد نظر خود را منتشر نماید.
علاوه بر جرائم مندرج در این قانون ارتکاب امور ذیل جرم محسوب می‌شود: 1 - خرید و فروش رای. 2 - رای گرفتن با شناسنامه کسی که حضور ندارد. 3 - تهدید یا تطمیع در امر انتخابات. 4 - رای دادن با شناسنامه جعلی. 5 - رای دادن با شناسنامه دیگری. 6 - رای دادن بیش از یکبار. 7 - توصیه به نوشتن اسم کاندیدای معین در ورقه رای توسط افراد متفرقه درمحل اخذ رای. 8 - اخلال در امر انتخابات. 9 - کم و زیادکردن آراء یا تعرفه‌ها. 10 - تقلب در رای‌گیری و شمارش آراء. 11 - تقلب و تزویر در اوراق تعرفه یا برگ رای یا صورتجلسات. 12 - توصیه به نوشتن اسم کاندیدای معین در ورقه رای از طرف اعضاء شعبه اخذ رای و ناظرین و بازرسان. 13 - تغییر و تبدیل یا جعل و یا ربودن و یا معدوم نمودن اوراق و اسناد انتخاباتی از قبیل تعرفه و برگ رای و صورتجلسات و تلکس و تلفنگرامها و‌تلگرافها. 14 - باز کردن و یا شکستن قفل محل نگهداری و لاک و مهر صندوقهای رای بدون مجوز قانونی. 15 - جابجایی، دخل و تصرف و یا معدوم نمودن اسناد انتخاباتی بدون مجوز قانونی. 16 - ایجاد رعب و وحشت برای رای‌دهندگان یا اعضای شعب ثبت نام و اخذ رای با اسلحه یا بدون اسلحه در امر انتخابات. 17 - دخالت در امر انتخابات با سِمَت مجعول و یا به هر نحو غیرقانونی. 18 - انجام یا عدم انجام هرگونه عملی که باعث مخدوش شدن رای مردم از ناحیه اعضای شعبه اخذ رای باشد از قبیل خودداری کردن از ممهور نمودن‌برگه تعرفه یا شناسنامه یا انتقال صندوق اخذ رای به غیر از محل آگهی شده .
- هیاتهای اجرائی مراکز حوزه‌های انتخابیه موظفند از تاریخ تشکیل هیات اجرائی تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رای انتخابات،شکایات واصله را بپذیرند و حداکثر ظرف هفت روز از تاریخ دریافت شکایات در جلسه مشترک هیاتهای اجرائی و نظارت حوزه انتخابیه به آنها‌رسیدگی نمایند.
- هیات اجرائی پس از بررسی شکایات و گزارشها چنانچه تشخیص دهد که امور انتخابات در یک یا چند شعبه از جریان عادی خارج شده‌و صحیح انجام نگرفته است، با تایید هیات نظارت، انتخابات یک یا چند شعبه مزبور را در صورتی که در سرنوشت انتخابات مؤثر نباشد، باطل اعلام می‌نماید.
- درصورتی که رسیدگی به شکایات هریک از حوزه‌های انتخابیه منجر به توقف یا ابطال انتخابات گردد، اعلام آن از رسانه‌های گروهی از‌اختیارات شورای نگهبان است.
- اعتبارنامه منتخبین به دستور وزارت کشور و با مهر و امضاء اعضاء هیات اجرائی و هیات نظارت در پنج نسخه ( یک نسخه برای شورای‌نگهبان) ظرف مدت چهل و هشت ساعت تنظیم و صادر می‌گردد.
- مجازات مرتکبین جرائم و تخلفات مقرر در بندهای (9) ، (10) ، (11) (12) ، (13) ، (14) ، (15) و (18) ماده (66) از شش ماه تا دو‌سال حبس یا سه میلیون (000 000 3) تا پانزده میلیون (000 000 15) ریال جزای نقدی و حسب مورد به انفصال از خدمات دولتی از شش ماه تا دو سال و دوازده سال محرومیت از عضویت در هیاتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رای می‌باشد.
- مجازات مرتکبین جرائم مقرر در بند (17) ماده (66) علاوه بر مجازات مندرج در ماده (555) قانون مجازات اسلامی، دوازده سال محرومیت از عضویت در هیاتهای اجرائی و نظارت و شعب اخذ رای می‌باشد.
- مجازات تخلف از مقررات مواد (57) و (58) پرداخت پانصد هزار (000 500) تا یک میلیون (000 000 1) ریال جزای نقدی می‌باشد.
- مجازات تخلف از مقررات ماده (61) از یکصد هزار (000 100) تا دو میلیون (000 000 2) ریال جزای نقدی می‌باشد چنانچه مامورین‌انتظامی و سایر مقامات و مسؤولین موظف از انجام وظیفه مقرر در ذیل ماده (61) استنکاف نمایند علاوه بر مجازات مقرر فوق به انفصال موقت از یک‌تا سه ماه محکوم می‌گردند.
- مجازات مرتکبین تخلف مقرر در تبصره ماده (63) از پانصد هزار (000 500) تا دو میلیون (000 000 2) ریال جزای نقدی می‌باشد.
- در کلیه مواردی که مرتکب هر یک از تخلفات موضوع این قانون از داوطلبان نمایندگی باشند به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهدشد.
- مجازاتهای این فصل به انواع مذکور در این قانون منحصر نبوده و قاضی در هر مورد میتواند متخلف را به مجازات مذکور در این قانون و‌یا مجازاتی که برای این تخلفات در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده) مصوب 2 /3 /1375 مقرر گردیده محکوم نماید.
- پس از آنکه اعتبارنامه‌های دو سوم مجموع نمایندگان مجلس شورای اسلامی واصل شد اداره کل قوانین مجلس شورای اسلامی مراتب را به منظور فراهم نمودن مقدمات افتتاح مجلس شورای اسلامی به استحضار وزیر کشور می‌رساند.
وزیر کشور موظف است در جلسه افتتاحیه مجلس شورای اسلامی گزارش انتخابات را به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.
کلیه قوانین و مقررات مغایر با این قانون ملغی‌الاثر می‌باشد.