حقوق جزا و جرم شناسی
1401/03/11
261
خبرگزاری میزان – سرقت اینترنتی به این معنا است که شخصی با مختل کردن سامانه‌های اینترنتی با هر روشی، اطلاعات کارت بانکی دیگران را در اختیار گرفته و از این طریق برای خودش مال یا منافعی را به دست آورد. مجازات جرم سرقت اینترنتی شامل حبس و جزای نقدی و یا هر دوی اینها است. نحوه پیگیری جرم سرقت اینترنتی نیز با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و طرح شکواییه است.
سرقت یا دزدی به معنای آن است که شخصی مال متعلق به دیگری را برباید. معمولا سرقت یا دزدی را با ربودن مال و کالا‌های متعلق به دیگران می‌شناسیم؛ اما سرقت یا دزدی منحصر به مورد مذکور نیست؛ بلکه در حال حاضر بسیاری از سرقت‌ها را بزهکاران با استفاده از اینترنت انجام می‌دهند. این نوع سرقت معمولا با برداشتن پول از اعتبار بانکی یا حساب بانکی شخص دیگر همراه است و در واقع، سارق اینترنتی با دسترسی به اطلاعات حساب بانکی اشخاص، دست به دزدی از آن می‌زند.
ممکن است بسیاری از افراد با این مشکل مواجه شوند که حساب بانکی شان خالی شده است یا به طور مکرر از اعتبار حسابشان کسر می‌شود. در چنین حالتی، اگر شخص مورد سرقت اینترنتی قرار گرفته باشد، باید اقدام به پیگیری سرقت اینترنتی نماید.
سرقت اینترنتی چیست
یکی از مهم‌ترین مصادیق جرایم رایانه‌ای، جرم سرقت اینترنتی است. سرقت اینترنتی به معنای ان است که شخصی با استفاده از اینترنت، اموال دیگران را سرقت نماید و به اصطلاح پول را از حساب بانکی آن‌ها برباید.
در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی جرم سرقت مورد پیش بینی قرار گرفته است؛ اما سرقت اینترنتی نیز به عنوان یکی از مصادیق جرایم رایانه‌ای، در قانون جرایم رایانه‌ای مورد پیش بینی قرار گرفته است. بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای، سرقت اینترنتی به صورت زیر جرم انگاری شده است:
” هر کس به طور غیر مجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند، علاوه بر رد مال به صاحب آن، به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال تا یکصد میلیون ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد “؛ بنابراین، عناصر جرم سرقت از جمله عنصر قانونی جرم سرقت اینترنتی در این ماده به این صورت ذکر شده است که اگر شخصی با تغییر دادن، محو نمودن، متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه‌ها، برای خودش منفعت‌های مالی و امتیازات مالی تحصیل نماید، جرم سرقت اینترنتی محقق شده است. اما جرم کلاهبرداری اینترنتی نیز از همین طریق است و مجازات سرقت اینترنتی ذکر شده در این ماده در مورد جرم کلاهبرداری اینترنتی نیز قابل اعمال است.
مجازات سرقت اینترنتی
قبل از اینکه مجازات سرقت اینترنتی را بیان نماییم، باید به این نکته اشاره کنیم که در صورتی که شخصی مرتکب جرم سرقت شود، علاوه بر اینکه مجازات ذکر شده در قانون که ممکن است مجازات سرقت حدی یا مجازات سرقت تعزیری باشد، سارق به رد مال نیز محکوم می‌شود. رد مال به این معناست که شخص باید تمامی اموال و منافعی را که از جرم سرقت به دست آورده است را پس بدهد. این حکم در مورد مجازات کلاهبرداری اینترنتی نیز جاری است.
بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای، مجازات جرم سرقت اینترنتی ممکن است شامل یکی از موارد زیر باشد: رد مال به صاحب آن، حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دوی مجازات‌های ذکر شده. معنای کلمه «یا» در این بین، به این معناست که قاضی می‌تواند به هر یک از مجازات‌های مذکور حکم بدهد و همچنین، می‌تواند برای مجازات جرم سرقت اینترنتی، هم حکم حبس بدهد و هم حکم جزای نقدی.
البته ممکن است که علاوه بر مجازات سرقت اینترنتی، قبل از آن حساب شخص نیز مسدود شود. در این شرایط، مسدود شدن حساب بانکی متهم که با دستور مقامات قضایی صورت می‌گیرد، سبب می‌شود که شخص نتواند از حساب بانکی خود استفاده نماید و پول برداشت کند. در این شرایط صرفا پس از رد اتهام سرقت، امکان برداشت پول از حساب مسدود امکان پذیر خواهد شد.
نحوه پیگیری سرقت اینترنتی
از هر چیز اشخاصی که مورد جرم سرقت اینترنتی قرار می‌گیرند، باید در اولین اقدام و قبل از پیگیری حقوقی جرم سرقت اینترنتی، به بانک مراجعه نموده و رمز‌های کارت بانکی خود را تعویض نماید و حتی الامکان پول‌های موجود در حساب بانکیتان را به حساب بانکی دیگری منتقل نمایید و سپس اقدام به پیگیری سرقت اینترنتی نمایید.
علاوه بر این، موقع مراجعه به بانک یک پرینت از حساب بانکی خودتان تهیه نمایید تا بتوانید به استناد این پرینت حساب، جرم سرقت اینترنتی را مورد پیگیری قرار دهید. پس از این، باید در اسرع وقت به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید و یک شکواییه کیفری طرح نمایید. البته در خصوص جرم سرقت می‌توان به ثبت اینترنتی شکایت نیز پرداخت. برای شکایت، باید مدارک لازم برای اثبات جرم سرقت از جمله پرینت درگاه پرداخت جعلی و پرینت حساب تان را نیز ضمیمه شکواییه خودتان نمایید.
پس از اینکه شکواییه طرح نمودید، شکایت به مرجع قضایی یعنی دادسرا ارجاع می‌شود و شعبه رسیدگی کننده به آن مشخص می‌شود. سپس ابلاغیه دادسرا برای شاکی ارسال می‌شود و در صورتی که حضور شاکی برای پیگیری جرم سرقت اینترنتی در دادسرا لازم باشد، در دادسرا حاضر و دفاعیات خود را ارائه نمایید.
مرجع رسیدگی به سرقت اینترنتی
نوعی جرم رایانه‌ای محسوب می‌شود؛ لذا مرجعی که صلاحیت رسیدگی به این جرم را دارد، دادسرای جرایم رایانه‌ای می‌باشد. دادسرای جرایم رایانه‌ای یک دادسرای تخصصی است که عهده دار رسیدگی مقدماتی به جرایم رایانه‌ای از قبیل جعل رایانه‌ای، کلاهبرداری رایانه‌ای و سرقت رایانه‌ای است.
البته دادسرای جرایم رایانه‌ای نیز می‌تواند برای تکمیل تحقیقات تخصصی برای پیدا کردن مجرم و سایر ابعاد سرقت اینترنتی، پرونده را به پلیس فتا نیز ارجاع دهد که در این صورت، پلیس فتا نیز تحقیقات و بررسی‌های لازم را به عمل آورده و نتیجه را به مقامات دادسرا ارسال می‌دارد. پس از اینکه دادسرای جرایم رایانه‌ای به موضوع سرقت اینترنتی رسیدگی نمود، اگر سرقت اینترنتی را محقق دانست، نتیجه را به دادگاه کیفری ارجاع می‌دهد.
در این موقعیت، دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی مجدد به جرم سرقت اینترنتی را دارد و در صورتی که متهم به جرم سرقت اینترنتی را مجرم بداند، حکم به مجازات سارق اینترنتی را صادر می‌نماید که همانطور که اشاره شد، مجازات این جرم حبس یا جزای نقدی و یا هر دوی اینها است.