نحوه نوشتن فسخ قرارداد

خبرگزاری میزان – نحوه نوشتن فسخ قرارداد، به این صورت است که دارنده حق فسخ، ضمن تنظیم یک نمونه متن فسخ قرارداد، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و فسخ قرارداد را به طرف مقابل، اعلام می‌دارد.

وفای به عهد و قرارداد پس از انعقاد، از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. با وجود این، گاهی ممکن است شرایطی ایجاد شود که به موجب آن، انجام دادن مفاد تعهد و قرارداد، برای یکی از طرفین، امکان پذیر نبوده و یا اینکه مشکلات و چالش‌هایی را ایجاد کند. در این صورت، ممکن است که وی، امکان بر هم زدن و یا به اصطلاح حقوقی، فسخ کردن قرارداد را داشته باشد.

نکته مهمی که در مورد فسخ کردن قراردادها وجود دارد، این است که فسخ قرارداد، می‌بایست به شیوه رسمی و حقوقی و گاها در مدت زمان مشخصی، به طرف مقابل، اطلاع داده شود که این امر، معمولا از طریق نوشتن و تنظیم اظهارنامه به طرف مقابل، جهت فسخ قرارداد انجام می‌شود. لذا فسخ قرارداد، باید به شیوه خاصی نوشته شود که در غیر این صورت، فسخ ممکن است به درستی صورت نگرفته و به دلیل پایان یافتن مهلت فسخ، حق فرد برای بر هم زدن قرارداد از بین می‌رود.

فسخ قرارداد و نکات مربوط به آن

قبل از اینکه به بررسی نحوه نگارش و نوشتن فسخ قرارداد بپردازیم، لازم است که در مورد فسخ قرارداد و نکات قانونی مربوط به آن، توضیحاتی مطرح کنیم. به طور کلی، فسخ قرارداد، به معنای بر هم زدن معامله یا قراردادی است که دو طرف، با هم منعقد نموده‌اند و این اقدام، بر خلاف اقاله قرارداد که با اراده طرفین انجام می‌شود، نیازمند رضایت دو طرف نیست؛ بلکه با اراده تنها یکی از طرفین، قابل انجام است.

مبنای قانونی فسخ قراردادها، در ماده ۲۱۹ قانون مدنی بیان شده است که بر اساس این ماده، قراردادهایی که طبق قانون و به صورت صحیح، منعقد شده‌اند، لازم الاجرا می‌باشند؛ مگر اینکه دو طرف، با توافق همدیگر، آن را اقاله نموده و یا اینکه یکی از طرفین، با استناد به یکی از علل قانونی و موجه، اقدام به فسخ، یا بر هم زدن آن نماید. لذا نکته مهمی که در مورد فسخ قراردادها وجود دارد، این است که قرارداد را، صرفا به یک علت موجه قانونی، می‌توان بر هم زد.

اما اینکه فسخ قرارداد با استناد به چه مواردی امکان پذیر می‌باشد، باید گفت که با ملاحظه قانون مدنی، می‌توان انواع خیارات در حقوق را ملاحظه نمود که به معنای اختیار بر هم زدن معاملات و عقود لازم می‌باشد. از جمله مهمترین انواع خیارات جهت بر هم زدن یا فسخ قراردادها که در قانون مدنی به آنها اشاره شده است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خیار مجلس

خیار مجلس بر اساس ماده ۳۹۷ قانون مدنی، به اختیار بر هم زدن معامله توسط هر یک از طرفین، در طول مدت زمانی گفته می‌شود که هنوز ایشان در محل انعقاد قرارداد بوده و از هم جدا نشده‌اند. در این صورت، در طی آن مجلس، فسخ قرارداد توسط آنها، امکان پذیر است و پس از جدایی و متفرق شدن، باید به استناد سایر خیارات، معامله را فسخ کنند.

خیار شرط

خیار شرط بر اساس ماده ۳۹۹ قانون مدنی، به این معنا است که اگر در قرارداد بیع، شرط شود که هر یک از خریدار یا فروشنده یا شخص دیگری، می‌توانند در طول مدت زمان معین، اقدام به بر هم زدن قرارداد کنند، فسخ قرارداد در طول مدت مشخص شده، امکان پذیر خواهد بود.

خیار تأخیر ثمن

بر اساس ماده ۴۰۲ قانون مدنی، در صورتی که کالای مورد معامله، عین خارجی باشد و برای پرداخت وجه معامله یا تسلیم آن کالا، مهلتی تعیین نشده باشد، پس از گذشت سه روز از تاریخ انعقاد قرارداد بیع و تسلیم نشدن کالا و یا بهای آن، فروشنده، می‌تواند به خاطر تاخیر در پرداخت، اقدام به فسخ قرارداد کند.

خیار رویت و تخلف از وصف

بر اساس ماده ۴۱۰ قانون مدنی، در صورتی که شخصی، مالی را از روی اوصاف آن خریداری کرده، بی‌آنکه آن را مشاهده کرده باشد، در صورتی که پس از ملاحظه کالا، مشخص شود که آن اوصاف ذکر شده حین قرارداد را ندارد، خریدار، حق بر هم زدن و یا فسخ کردن قرارداد را خواهد داشت.

خیار غبن

یکی دیگر از خیارات مهم برای فسخ قرارداد، زمانی است که یکی از طرفین، مغبون شده و ضرر کرده باشد. بر اساس ماده ۴۱۶ قانون مدنی، در صورتی که یکی از طرفین، دچار غبن فاحش شده باشد، بعد از علم به آن، می‌تواند معامله را به استناد خیار غبن، فسخ کند و آن، زمانی است که تفاوت ارزش موضوع معامله انجام شده با قیمت بازار، به نحو فاحش و زیادی بوده و عرفا قابل اغماض نباشد.

خیار تدلیس

خیار تدلیس، به اختیار بر هم زدن معامله به دلیل فریب خوردن در معامله اطلاق می‌شود؛ به این صورت که اگر فروشنده، اقدام به پنهان نمودن معایب کالای خود نموده و یا خریدار، اقدام به فریب دادن فروشنده، در خصوص بها یا ثمن معامله نموده باشد. در این صورت، پس از اطلاع از تدلیس یا فریب، هر یک از طرفین، می‌تواند اقدام به فسخ قرارداد کند.

خیار عیب

خیار عیب، بر اساس ماده ۴۲۲ قانون مدنی، به اختیار بر هم زدن قرارداد، در موقعیتی گفته می‌شود که پس از معامله، مشخص شود که مبیع یا کالا، دچار عیبی است و در این شرایط، خریدار، می‌تواند کالای معیوب را پذیرفته و ما به التفاوت بهای آن را دریافت کند و یا اینکه اقدام به بر هم زدن یا فسخ قرارداد کند.

خیار تبعض صفقه

بر اساس ماده ۴۴۱ قانون مدنی، در صورتی که عقد بیع، نسبت به قسمتی از مبیع یا کالای مورد معامله، باطل باشد، خریدار می‌تواند کل قرارداد را فسخ کند و یا اینکه، صرفا آن قسمت از معامله را که صحیح بوده، پذیرفته و نسبت به قسمتی که باطل بوده است، ثمن یا بهای پرداخت شده را پس بگیرد.

خیار حیوان

یکی دیگر از خیارات مذکور در قانون مدنی، خیار حیوان است. بر اساس ماده ۳۹۸ قانون مدنی، در صورتی که طرفین، اقدام به خرید و فروش حیوان نموده باشند، خریدار، به مدت سه روز پس از انعقاد معامله، اختیار فسخ قرارداد را خواهد داشت. در قسمت‌های بعد، نمونه متن فسخ قرارداد به علل مذکور را قید و فایل دانلود متن آن را نیز، ارائه خواهیم کرد.

نحوه نوشتن فسخ قرارداد

در عقود لازم، همچون قرارداد بیع یا خرید و فروش، اصل بر این است که طرفین، به قراردادهای خود پایبند بمانند؛ اما در شرایطی هم، امکان فسخ قرارداد برای طرفین یا یکی از آنها، لحاظ شده است.

البته، نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد، این است که چون اصل، بر وفای به عهد می‌باشد و در غیر این صورت، طرف مقابل، می‌تواند الزام به ایفای تعهد یا قرارداد را از طریق دادگاه مطالبه کند، شخصی که قصد دارد به صورت قانونی، از خیارات خود استفاده کرده و اقدام به بر هم زدن معامله نماید، می‌بایست به شیوه مناسبی، این اقدام را انجام دهد.

به طور کلی، نحوه فسخ کردن قرارداد و نحوه نوشتن آن، به این صورت است که اراده و قصد دارنده حق فسخ، می‌بایست از طریق قانونی، به طرف مقابل، ابلاغ یا اعلام شود تا به لحاظ حقوقی و قانونی، قابلیت استناد داشته باشد. به این منظور، شخصی که قصد فسخ کردن قرارداد را دارد، می‌بایست به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و پس از نوشتن نمونه متن فسخ قرارداد، آن را به طرف مقابل، اعلام دارد.

اما در خصوص نحوه نوشتن فسخ قرارداد، این نکته نیز اهمیت دارد که طرفین، باید دقت کنند که برای فسخ قراردادهای خود، اقدام به اسقاط کافه خیارات نکرده باشند. به عبارت دیگر، ساقط کردن کلیه خیارات قانونی حین انعقاد قراردادها، به منزله این است که دارنده حق فسخ، نمی‌خواهد از اختیارات قانونی خود برای بر هم زدن معامله استفاده کند.

بنابراین، در صورتی که در قرارداد منعقد شده، بندی با این عنوان که طرفین، خیارات را از خود سلب و ساقط کرده‌اند، درج شده باشد، طرفین، دیگر امکان فسخ قرارداد به استناد خیارات مذکور در قانون را نخواهند داشت. البته، خیار تدلیس از این موضوع مستثنی است؛ یعنی اگر فردی حین انعقاد معامله، فریب بخورد، حتی اگر تمامی خیارات را از خود ساقط کرده باشد، باز هم می‌تواند قرارداد را به استناد خیار تدلیس، فسخ نماید.

همچنین، یکی از مهم‌ترین مسائلی که در خصوص نحوه فسخ قرارداد وجود دارد، آن است که اگر در قانون، مهلت و بازه زمانی خاصی برای فسخ قرارداد پیش بینی شده باشد، دارنده حق فسخ، صرفا در همان مهلت، می‌تواند اقدام به نوشتن متن فسخ قرارداد و اعلام آن به طرف مقابل نماید. اگر هم مهلت خاصی برای فسخ کردن قرارداد میان طرفین لحاظ شده باشد، حق فسخ، صرفا در همان مدت، قابل اعمال می‌باشد.