نظریه‌های مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه
در پرونده قتل عمدی که زمان وقوع در سال 1381 بوده و موضوع از موارد لوث تشخیص داده شده و در پی آن50 نفر از خویشان نسبی مقتول در سالهای 1381، 1383، 1388، 1392 اجرای قسامه نموده و با ادای سوگند مراتب علم و اطلاع و یقین خود را از قتل توسط قاتل مورد نظر اعلام نمودند ولکن چند نفر از حالفین مذکور در زمان قتل 8 یا 10 ساله و صغیر بوده اند و پس از بلوغ اجرای قسامه نموده اند سئوال: 1- آیا حالفینی که در زمان وقوع قتل عمدی صغیر بوده ودر زمان اجرای قسامه کبیر شده اند با قسم آنها میتوان حکم به قصاص صادر و اجراء نمود یا خیر؟ 2- اجرای50 قسم باید در یک مجلس باشد و یا در مجالس متعدد مثل پرونده حاضر (در سالهای 1381، 1383، 1388، 1392) بلامانع میباشد.
پاسخ1- چون مبنای سوگند در اقامه قسامه علم است نه شهادت لذا برای اقامه قسامه شرط نیست که قسم خورندگان در زمان وقوع قتل بالغ باشند و طبق ماده 202 قانون مجازات اسلامی 1392 اداءکننده سوگند در زمان ادای سوگند باید عاقل، بالغ، قاصد، و مختار باشد هر چند اتفاق در زمان صغر وی روی داده باشد با این حال، با تّوجه به ماده 342 قانون مذکور لازم است اداءکنندگان سوگند از کسانی باشند که احتمال اطلاع آنان بر وقوع جنایت موجه باشد بنابراین چنانچه برخی از قسم خ-ورندگان در زمان جن-ایت در سنینی بوده باشند که قادر به تمیز وقایع نباشند ممکن است اطمینان لازم بر صحت اطلاع آنان وجود نداشته باشد که تشخیص آن با مرجع قضایی رسیدگی‌کننده است. 2- در مقررات مربوط به قسامه قید نشده است که تمام قسم‌خورندگان باید در یک جلسه اداء سوگند نمایند و با عنایت به اینکه جمع کردن پنجاه نفر در یک جلسه همیشه میسر نیست و این امر نباید موجب تفویت و تضییع حق مدعی گردد لذا اجرای قسامه در جلسات متعدد فاقد منع قانونی و بلااشکال است.