آیین‌نامه بررسی سوانح وحوادث هوایی (غیرنظامی)

شماره۸۷۴۲/ت۴۵۰۶۷هـ                                                                ۲۲/۱/۱۳۹۱ وزارت راه و شهرسازی هیئت‌وزیران در جلسه مورخ ۳۰/۵/۱۳۹۰ بنا به پیشنهاد شماره ۵۷۵۰۲/۱۱ مورخ ۳ /۵/۱۳۸۹ وزارت راه و شـهرسازی و به استـناد ماده (۲۲) قانون هواپیمایی کشوری ـ‌ مصوب ۱۳۲۸ـ آیین‌نامه بررسی سوانح و حوادث هوایی (غیرنظامی) را به شرح زیر تصویب نمود:   آیین‌نامه بررسی سوانح وحوادث هوایی  (غیرنظامی) ماده۱ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند: الف ـ سازمان: سازمان هواپیمایی کشوری. ب ـ وسیله پرنده: وسیله‌ای است که بتواند در نتیجه عکس‌العمل هوا به جز عکس‌العمل هوا در برابر سطح زمین، خود را در هوا نگاهدارد. پ ـ سانحه: برای وسایل پرنده با سرنشین رویداد ناشی از عملیات وسایل پرنده در فاصله زمانی ورود اولین فرد به وسیله پرنده به منظور پرواز تا پیاده شدن آخرین فرد از آن و برای وسایل پرنده بدون سرنشین در فاصله زمانی که وسیله پرنده آماده حرکت به قصد پرواز باشد تا زمانی که وسیله پرنده (در انتهای پرواز) متوقف می‌شود و سـیستم پیش‌رانش اصلی خامـوش می‌گردد، مشروط به وقوع یک یا چنـد مورد از موارد زیر: ۱ـ فردی در هنگام حضور در وسیله پرنده یا در بیرون از آن در اثر برخورد مستقیم به هر قسمت از وسیله پرنده از جمله اجزای جداشده از آن و یا در اثر قرارگرفتن در معرض مستقیم گاز خروجی موتور جت وسیله پرنده دچار آسیب منتهی به مرگ شده یا متحمل آسیب جدی بدنی شود. تبصره۱ـ در صورتی که آسیب منتهی به مرگ یا آسیب جدی بدنی ناشی از علل طبیعی (مانند سکته قلبی)، خودکشی، کشته شدن فرد توسط فرد دیگری و یا صدماتی که به مسافرین غیرمجازی که خارج از منطقه‌ای که بطور معمول مسافران و خدمه پرواز در آن جای می‌گیرند پنهان شده است، باشد از شمول تعریف سانحه مستثنی می‌باشد. تبصره۲ـ آسیب منتهی به مرگ آسیبی است که در آن فرد آسیب دیده در فاصله زمانی (۳۰) روز پس از سانحه فوت نماید. ۲ـ وسیله پرنده متحمل صدمه شود یا دچار خرابی سازه‌ای گردد به گونه‌ای که بر استحکام سازه، کارآیی و یا خصوصیات پروازی وسیله پرنده تأثیر گذاشته و به طور معمول نیاز به انجام تعمیرات عمده (ضمیمه « ۱۳ » (major repair)  ) و یا تعویض قطعات متأثر از رویداد بر روی وسیله پرنده داشته باشد. تبصره ـ در صورتی که خرابی و صدمه محدود به موتور، پوشش موتور و یا متعلقات آن باشد و یا صدمه محدود به ملخ‌ها، نوک بالها، آنتن‌ها، لاستیکها، ترمزها، سطوح پوششی موثر در کاهش نیروی پسا، فرورفتگی و یا سوراخ جزیی در پوسته وسیله پرنده باشد از شمول تعریف سانحه مستثنی می‌باشد. ۳ـ وسیله پرنده ناپدید گردد و یا به طور کامل غیرقابل دسترسی گردد. تبصره ـ زمانی وسیله پرنده ناپدید شده محسوب می‌شود که عملیات جستجو خاتمه پیدا کرده اما هنوز لاشه وسیله پرنده پیدا نشده است. ت ـ حادثه: وقوع هر نوع رویدادی به غیر از سانحه در رابطه با عملیات وسایل پرنده که در ایمنی عملیات پرواز اثر داشته و یا بتواند اثر داشته باشد. ث ـ حادثه شدید: حادثه‌ای که وضعیت آن بیانگر یک سانحه قریب‌الوقوع می‌باشد. تبصره۱ـ تشخیص سانحه با حادثه شدید صرفاً با توجه به نتیجه آنها توسط سازمان مشخص می‌شود. تبصره۲ـ نمونه‌های حادثه شدید در ضمیمه (۱۳) پیمان ذکر گردیده است. ج ـ بررسی سـانحه یا حادثه: فرآیندی که به منـظور پیشگیری از وقوع سوانح و حوادث انجام می‌گیـرد و شامل جمع‌آوری و تـجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده، نتیـجه‌گیری و تعـیین علل سانـحه و حادثـه و در صـورت لزوم ارایـه توصیـه‌های ایمنی می‌شود. چ ـ نـماینده رسمی ذیصلاح: شخصی که از سوی یک کشور تعیین می‌شود تا در فرآیند بررسی سانحه که توسط کشور محل واقعه انجام می‌شود شرکت نماید. این شخص بر اساس صلاحیـتهای لازم از سوی مرجع ذیصلاح بررسی سوانح انتخاب می‌شود. ح ـ مشاور: شخصی که از سوی یک کشور تعیین می‌شود تا به منظور کمک و همفکری در معیت نماینده رسمی ذیصلاح در فرآیند بررسی سانحه شرکت نماید. ایـن شخص بر اساس صلاحیتهای لازم از سوی مرجع ذیصلاح بررسی سوانح انتخاب می‌شود. خ ـ دستگاه ثبت و ضبط پروازی: هر نوع وسیله ثبت و یا ضبط‌کننده که به منظور تکمیل بررسی سوانح و حوادث در وسیله پرنده نصب می‌شود. د ـ مسئول بررسی: شخص یا کمیته‌ای با انتخاب سازمان که مسئولیت سازماندهی، هدایت و کنترل بررسی سانحه یا حادثه به عهده او گذارده می‌شود. ذ ـ حداکثر جرم: حداکثر جرم گواهی شده برخاست وسیله پرنده. رـ بهره‌بردار: شخص حقیقی یا حقوقی که با واسطه یا بی‌واسطه امور مربوط به‌عملیات پرواز وسیله پرنده را به عهده دارد. زـ گزارش مقدماتی: گزارشی که توسط مسئول بررسی به منظور ابلاغ و انتشار فوری اطلاعات بدست آمده در مراحل اولیه بررسی سانحه تهیه می‌شود. ژـ گزارش تکمیلی: گزارشی که براساس الزامات فصل هفتم ضمیمه (۱۳) پیمان شیکاگو و مطابق با الگوی ایکائو، توسط سازمان تهیه و به ایکائو ارسال می‌شود. س ـ گزارش نهایی: گزارشی که پس از اتمام مراحل بررسی سانحه توسط سازمان براساس استانداردهای فصل (۶) ضمیمه (۱۳) پیمان شیکاگو تهیه می‌شود. ش ‌ـ توصیه ایمنی: پیشنهادی که از طرف مقام ذیصلاح کشور عهده‌دار بررسی سوانح و براساس اطلاعات بدست آمده از بررسی‌های انجام شده، به منظور پیشگیری از بروز سوانح و حوادث ارایه می‌گردد. ص ـ آسیب جدی بدنی: جراحتی که به شخصی بر اثر سانحه وارد شده و موجب وقوع یک یا چند مورد از موارد زیر می‌گردد: ۱ـ بستری شدن شخص به مدت بیش از چهل وهشت ساعت در فاصله زمانی هفت روز اول بعد از ورود جراحت. ۲ـ شکستگی استخوان (به جز شکستگی انگشتان دست و پا و یا استخوان بینی). ۳ـ خونریزی شدید، آسیب به عصب، عضله و یا زردپی. ۴ـ آسیب دیدن اعضای داخلی بدن. ۵ ـ سوختگی بدن از نوع دو و سه و یا هر نوع سوختگی بیش از پنج درصد. ۶ ـ ورود صدمات ناشی از آلوده شدن به مواد عفونی و تشعشعات رادیواکتیو. ض ـ کشورطراح: کشوری که دارای صلاحیت قانونی نسبت به سازمان مسئول طراحی نوع وسیله پرنده می‌باشد. ط ـ کشور سازنده: کشوری که دارای صلاحیت قانونی نسبت به سازمان مسئول مونتاژ نهایی وسیله پرنده می‌باشد. ظ ‌‌ـ کشور محل واقعه: کشوری که در قلمرو تحت حاکمیت آن سانحه و یا حادثه به‌وقوع می‌پیوندد. ع ـ کشور بهـره‌بردار: کشوری که محل اصلی فعالیت تجاری بهره‌بردار در آن واقع شده و یا اگر چنـین محلی وجود ندارد، محل سکونت دایمی بهره‌بردار در آن واقع شده باشد. غ ـ کشور محل ثبت: کشوری که وسیله پرنده در آنجا به ثبت رسیده باشد. ف ـ برنامه جامع ایمنی هوانوردی کشوری: مجموعه ضوابط و فعالیت‌هایی که به‌منظور ارتقای ایمنی هوانوردی کشور توسط سازمان تهیه، ابلاغ و اجراء خواهد شد. ماده۲ـ هدف از بررسی سوانح و حوادث هوایی صرفاً پیشـگیری از وقـوع سوانح و حوادث مشابه می‌باشد و منظور از این اقدامات سرزنش و یا مقصر شناختن اشخاص نیست. ماده۳ـ سازمان، مرجع بررسی سوانح و حوادث هوایی غیرنظامی در قلمرو جمهوری اسلامی ایران می‌باشد و همکاری دستگاه‌های ذیربط در حین بررسی سوانح و حوادث توسط سازمان الزامی است. ماده۴ـ سازمان موظف است چنانچه وسیله پرنده‌ای در داخل قلمرو کشور جمهوری اسلامی ایران دچار سانحه یا حادثه شدید گردد، در حداقل زمان ممکن و از طریق سریع‌ترین وسیله ارتباطی در دسترس، خبر وقوع سانحه یا حادثه را در قالب اطلاعیه (notification) به کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده و در صورتی که حداکثر جرم وسیله پرنده بیش از (۲۲۵۰) کیلوگرم باشد به ایکائو نیز اعلام نماید. ماده۵ ـ اطلاعیه موضوع ماده (۴) این آیین‌نامه باید حاوی موارد زیر بوده و به زبان انگلیسی تهیه و ارسال گردد: الف ـ تعیین نوع رویداد براساس فرم مربوط. ب ـ کارخانه سازنده، مدل، تابعیت، علامت ثبت و تابعیت و شماره سریال ساخت وسیله پرنده. پ ـ نام مالک، بهره‌بردار، نام کشور اجاره‌‌کننده وسیله پرنده. ت ـ نام سرخلبان و تابعیت خدمه پروازی و مسافران. ث ـ تاریخ و زمان وقوع سانحه و یا حادثه شدید. ج ـ آخرین مبدأ و مقصد پرواز وسیله پرنده. چ ـ موقعیت جغرافیایی محل سانحه یا حادثه شدید با ذکر مشخصات طول و عرض جغرافیایی. ح ـ تعداد خدمه و مسافر، تعداد کشته‌شدگان و آسیب‌دیدگان داخل وسیله پرنده و همچنین سایر اشخاص کشته شده یا آسیب‌دیده خارج از وسیله پرنده. خ ـ شرح سانحه یا حادثه شدید و میزان صدمات وارده به وسیله پرنده. د ـ تعیین اینکه تا چه مرحله‌ای سانحه یا حادثه توسط ایران بررسی و یا به کشور دیگر واگذار شود. ذ ـ مشخصات مقام اصلی تعیین‌کننده مسئول بررسی و نحوه برقراری ارتباط با مشارالیه و مسئول بررسی در هر زمان. رـ مشخصات و خصوصیات فیزیکی محل سانحه و یا حادثه مانند مشکلات دسترسی به محل سانحه و یا الزامات مورد نیاز برای دسترسی به محل وقوع رویداد. ز ـ اطلاعات مربوط به وجود و توصیف کالاهای خطرناک داخل وسیله پرنده. ماده۶ ـ در صورتی که حادثه‌ای شدید برای یک وسیله پرنده ایرانی و یا وسیله پرنده‌ای که بهره‌بردار آن ایرانی است در قلمرو کشور دیگری اتفاق بیفتد و کشور محل واقعـه متوجه نشود، سازمان موظف است به کشورهای طراح، سازنده و محل واقعه و در مواردی که وسیله پرنده ثبت کشور دیگری است به کشور محل ثبت، وقوع حادثه شدید را اطلاع دهد. ماده۷ـ در صورتی که سانحه برای وسیله پرنده‌ای که ایران به عنوان کشور محل ثبت، بهره‌بردار، طراح یا سازنده آن می‌باشد، در خارج از قلمرو کشور ایران رخ دهد، سازمان باید نماینده رسمی ذیصلاح و مشاور یا مشاوران را جهت شرکت در مراحل بررسی سانحه به کشور محل واقعه معرفی و اعزام نماید. تبصره ـ سازمان درخصوص حوادث نیز می‌تواند نماینده رسمی ذیصلاح و مشاور یا مشاوران معرفی و اعزام نماید. ماده۸ ـ مراحل بررسی سانحه یا حادثه به ترتیب جمع‌آوری، نگهداری و تجزیه و تحلیل اطلاعات در دسترس، تعیین علت یا علل وقوع سانحه یا حادثه در صورت امکان، صدور توصیه‌های ایمنی در صورت نیاز و تکمیل گزارش نهایی می‌باشد. ماده۹ـ بررسی سوانح و حوادث هوایی توسط مجموعه‌ای متشکل از کارشناسان و متخصصان مربوط در (۱۱) گروه با عناوین زیر با نظارت و مدیریت مسئول بررسی انجام می‌پذیرد: الف ـ گروه عملیات پرواز ب ـ گروه هواشناسی پ ـ گروه مراقبت پرواز ت ـ گروه شاهدان عینی ث ـ گروه دستگاه‌های ثبت و ضبط پروازی ج ـ گروه سازه چ ـ گروه موتور ح ـ گروه سیستم‌های وسیله پرنده خ ـ گروه اسناد و مدارک وسیله پرنده د ـ گروه عوامل انسانی ذ ـ گروه تجسس و نجات و آتش‌نشانی تبصره ـ تعداد گروه‌ها و اعضای آن با توجه به چگونگی و وسعت و نوع رویداد توسط مسئول بررسی تعیین می‌گردد. ماده۱۰ـ به منظور حصول اطمینان از انجام بدون تأخیر، دقیق و کامل آزمایشات توسط اعضای مجاز کارگروه بررسی سانحه موضوع ماده (۹) این آیین‌نامه باید مسئول بررسی و یا به تشخیص وی سایر اعضای کارگروه بررسی با اختیار تام به صحنه سانحه، لاشه وسیله پرنده و تمام بقایای مربوط از قبیل اطلاعات ثبت و ضبط شده پروازی و تمام اطلاعات و مکالمات ضبط شده مراقبت پرواز و کلیه مستندات مربوط دسترسی و بر آنها کنترل داشته باشد. تبصره۱ـ سازمان می‌تواند بنا به تشخیص خود در موارد مقتضی اطلاعات مربوط به سانحه را منتشر نماید. تبصره۲ـ کارگروه بررسی سانحه موضوع ماده (۹) این آیین‌نامه می‌تواند بدون هیچ محدودیتی با رعایت قوانین و مقررات مربوط اظهارات شهود را اخذ و حسب مورد بهره‌برداری نماید. ماده۱۱ـ با شروع فرآیند بررسی سانحه یا حادثه، مسئول بررسی باید با اختیار تام اعضای گروه‌های موضوع ماده (۹) این آیین‌نامه را انتخاب نموده و بدون هیچ محدودیتی ضمن رعایت قوانین و مقررات مربوط با جمع‌آوری اطلاعات و مدارک مربوط و در صورت لزوم ارسال قطعات به آزمایشگاه‌ها و مؤسسات معتبر داخلی و یا خارجی و تجـزیه و تحلیل اطلاعات بدسـت آمده از دسـتگاه‌های ثبت و ضبط پروازی و سایر مستندات مربوط، عـلل و عوامل وقوع سانحه را تعییـن و در صـورت لزوم ضمن ارایه توصیه‌های ایمنی، گزارش‌های مربوط را تهیه و از طریق رییس سازمان به مبادی ذیربط ارسال نماید. ماده۱۲ـ برای بازخوانی اطلاعات دستگاه‌های ثبت و ضبط پروازی با تشخیص سازمان می‌توان از امکانات و تجهیزات سایر کشورها استفاده نمود. ماده۱۳ـ در صورتی که سانحه منجر به فوت شود باید اقدامات پزشکی لازم توسـط مرجع پزشکی ذیصلاح کشـور معمول و گزارش مربوط ضمیمه پرونده سانحه شود. ماده۱۴ـ در صورت طرح دعـاوی مربوط به سانحه و یا حادثه هوایی، سازمان باید به عنوان مرجع بررسی، ضمن همکاری با مقامات قضایی ذیربط، زمینه دسترسی مرجع قضایی را به اطلاعات مربوط فراهم نماید. تبصره ـ اجرای مفاد این ماده نباید خللی در روند بررسی سانحه یا حادثه توسط سازمان ایجاد نماید. ماده۱۵ـ در هر مرحله از عملیات بررسی سانحه یا حادثه، سازمان باید توصیه‌های ایمنی لازم را به مقامات مربوط در داخل و خارج کشور صادر نماید. ماده۱۶ـ  در صورتی که توصیه‌های ایمنی از سایر کشورها به ایران ارسال شود سازمـان ضمـن بررسی موضـوع و انجام اقـدامات لازم نتیجه را به کشـورهای مربوط اعلام می‌نماید. ماده۱۷ـ کلیه واحدهای مطلع از وقوع سوانح و حوادث از قبیل مراقبت پرواز، ایمنی زمینی فرودگاه، شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاهی ذیربط، بخش عملیات پروازی و هماهنگی پرواز، شرکتهای خدمات فرودگاهی، مراکز آموزش هوانوردی و مراکز تولید، تعمیر و نگهداری وسایل پرنده باید مطابق دستورالعمل مصوب سازمان خبر وقوع سانحه یا حادثه را بلافاصله به سازمان اطلاع دهند. ماده۱۸ـ در صورت بروز سانحه یا حادثه یا درخواست سازمان، بالاترین مقام فرودگاه مربوط، شرکت فرودگاه‌های کشور و کلیه شرکت‌های ارایه دهنده خدمات ناوبری هوایی موظفند رأساً به طور جداگانه ظرف (۲۴) ساعت تمامی مدارک و شواهد از قبیل متن پیاده شده نوار مکالمات به همراه یک نسخه از نوار مکالمات، گزارش کارشنـاسی موضوع، گزارش مسئولین عملیاتی و فرودگاهی و سایر موارد و مستندات مورد درخواست سازمان را به طور مستقیم به سازمان ارسال نمایند. ماده۱۹ـ حراست از صحنه سانحه به منظور جلوگیری از جابجایی، آسیب‌دیدن، دستکاری، از بین رفتن و مفقود شدن قطعات و لاشه وسیله پرنده و اشیای به جای مانده با هماهنگی سازمان به عهده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. ماده۲۰ـ مراقبت، ثبت و صورت‌برداری از اسناد و مدارک و شواهد سانحه از جمله دستگاه‌های ثبت و ضبط پروازی توسط مسئول بررسی انجام می‌شود. تبصره۱ـ در مواقعی که قطعات یا لاشه وسیله پرنده‌ای سد معبر و امدادرسانی را مختل نماید جابجایی قطعات با اطلاع و هماهنگی سازمان مجاز خواهد بود. تبصره۲ـ در موارد زیر با هماهنگی مسئول بررسی، جابجاکردن قطعات و بقایای وسیله پرنده به شرط آنکه محل اولیه با رنگ یا ماده رنگی یا عکسبرداری مشخص گردد، مجاز خواهد بود: الف ـ جمع‌آوری محمولات پستی و اثاثیه و لوازم شخصی سرنشینان. ب ـ برداشت و نگهداری دستگاه‌های ثبت و ضبط پـروازی و اسناد موجود در وسیله پرنده. ماده۲۱ ـ در صورتی که سانحه‌ای در داخل قلمرو کشور رخ دهد، هریک از کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده می‌توانند تقاضای خود را مبنی بر اعزام نماینده رسمی ذیصلاح و مشاور یا مشاوران منتخب جهت شرکت در مراحل بررسی کتباً و رسماً به سازمان اعلام نمایند. سایر کشورها نیز بنا به تقاضای سازمان باید نمایندگان خود را اعزام نمایند. ماده۲۲ـ سازمان پس از دریافت تقاضای رسمی کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده تسهیلات اداری مربوط را جهت حضور نمایندگان معرفی‌شده فراهم می‌آورد. ماده۲۳ـ نمایندگان رسمی معرفی‌شده کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده و نمایندگان سایر کشورهایی که بنا به تقاضای سازمان اعزام می‌شوند، باید تحـت‌نظر مسئول بررسی در مراحل مختلف عملیات بررسی سانحه به شرح زیر شرکت نمایند: الف ـ بازدید محل وقوع سانحه. ب ـ انجام آزمایش‌های لازم از لاشه وسیله پرنده. پ ـ دسترسی به اطلاعات بدست‌آمده از اظهارات شاهدان عینی و ارایه پیشنهادات مربوط به سانحه. ت ـ دسترسی کامل به مدارک مربوط در اسرع وقت. ث ـ گرفتن تصویر از مدارک فنی مربوط به سانحه. ج ـ شرکت در بازخوانی اطلاعات ثبت و ضبط شده. چ ـ شرکت در بررسی‌های جانبی مربوط به آزمایش قطعات، سابقه فنی، تست و شبیه‌سازی. ح ـ شرکت در جلسات بررسی سانحه و کنکاش در رابطه با تجزیه و تحلیل‌ها، یافته‌ها، علل و توصیه‌های‌ ایمنی. خ ـ ارایه نقطه نظرات مختلف در بررسی سانحه. تبصره ـ نحـوه مشارکت نمایندگان کشورها تابع مقررات و ضوابط کشور ایران می‌باشد. ماده۲۴ـ سازمان پس از دریافت تقاضای رسمی کشورهایی که اتباع آنها در سانحه کـشته و یا متحمل آسیـب جدی بدنی می‌شوند و تقاضای اعزام کارشناسان متخصص برای بررسی موضوع را دارند، تسهیلات اداری مربوط را فراهم می‌نماید. این کارشناسان می‌توانند: الف ـ از محل وقوع سانحه بازدید نمایند. ب ـ به اطلاعات مربوط دسترسی داشته باشند. پ ـ در شناسایی قربانیان سانحه شرکت کنند. ت ـ در تحقیق از مسافران بازمانده‌ای که جزء اتباع کشور مربوط می‌باشند همکاری و مساعدت نمایند. ث ـ یک نسخه از گزارش نهایی سانحه را دریافت نمایند. ماده۲۵ـ  در صورتی که یکی از اتباع ایرانی در سانحه‌ای هوایی در یک کشور عضو پیمان شیکاگو کشته یا متحمل آسیب جدی بدنی شده باشد، سازمان باید کارشناسان مربوط را جهت بررسی موضوع به آن کشور معرفی و تسهیلات اداری مربوط برای اعزام آنها را فراهم نماید. این کارشناسان باید: الف ـ از محل وقوع سانحه بازدید نمایند. ب ـ به اطلاعات واقعی دسترسی پیدا کنند. پ ـ در شناسایی قربانیان سانحه شرکت نمایند. ت ـ در تحقیق از مسافران بازمانده‌ای که تابعیت ایرانی دارند همکاری و مساعدت نمایند. ث ـ یک نسخه از گزارش نهایی سانحه را دریافت نمایند. ماده۲۶ـ سازمان پس از پایان مراحل بررسی سانحه یا حادثه و پس از طی تشریفات مالی و اداری لازم، لاشه وسیله پرنده را تحویل نمایندگان معتبر ذیربط خواهدداد. ماده۲۷ـ سازمان موظف است گزارش‌ها و اطلاعات مربوط به سوانح، حوادث، فعالیت‌ها و وضعیت‌های مخاطره‌آمیز و همچنین گزارش‌های داوطلبانه (موضوع ماده ۳۲) را مستقلاً مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و مطابق نتایج آن نسبت به صدور بخشنامه‌های ایمنی و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه اقدام نماید. اشخاص حقیقی و حقوقی مکلف به رعایت بخشنامه‌ها و موارد ابلاغ شده توسط سازمان می‌باشند. ماده۲۸ـ گزارش‌های نهایی مربوط به سوانح و حوادث و مدارک و اسناد مربوط باید در سازمان نگهداری شده و در صورت لزوم مورد بهره‌برداری قرارگیرند. سازمان باید از اطلاعات مربوط به سوانح و حوادث حفاظت کند و از افشای آن برای مقاصدی غیر از بررسی سوانح و حوادث جلوگیری نماید. تبصره ـ چنانچه پس از اتمام بررسی سانحه یا حادثه و تنظیم گزارش نهایی، دلایل و مستندات جدیدی بدست آید که در نتیجه گزارش موثر باشد بنا به تشخیص سازمان مجدداً پرونده سانحه مورد بررسی قرار گرفته و اصلاحات احتمالی در گزارش نهایی به اطلاع مبادی ذیربط خواهد رسید. ماده۲۹ـ سازمان باید گزارش‌های مربوط را به طور جداگانه تهیه و با رعایت قوانین و مقررات ضمیمه (۱۳) پیمان شیکاگو به کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده و سازمان ایکائو ارسال نماید. تبصره ـ نحوه تهیه و ارسال گزارش‌های موضوع این ماده طبق دستورالعملی خواهد بود که توسط سازمان تدوین و به مورد اجرا گذاشته می‌شود. ماده۳۰ـ  در صورت وقوع سانحه در ایران، سازمان در تهیه گزارش نهایی موارد زیر را رعایت نماید: الف ـ پیش‌نویس گزارش نهایی را به طور جداگانه به کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده ارسال نماید. ب ـ در صورتی که کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده نظرات خود در خصوص پیش‌نویس گزارش نهایی را ظرف (۶۰) روز از ارسال پیش‌نویس به سازمان ارایه نمایند، سازمان باید ضمن بررسی نظرات یاد شده، آنها را به تشخیص خود به متن نهایی اضافه نموده یا به پیوست گزارش نهایی الصاق نماید. ماده۳۱ـ گزارش نهایی سانحه هوایی طی (۱۲) ماه پس از وقوع سانحه تهیه و به کشورهای محل ثبت، بهره‌بردار، طراح و سازنده وسیله پرنده و کشورهایی که اتباعشان در سانحه آسیب‌دیده‌اند و کشورهایی که در روند بررسی سانحه حضور داشته‌اند یا به انجام آن کمک کرده‌اند ارسال می‌شود. در صورتی که تهیه گزارش مذکور در طی این مدت امکان‌پذیر نباشد سازمان باید گزارش موقتی مشتمل بر مراحل انجام گرفته در طی بررسی سانحه و توصیه‌های ایمنی را در سالگرد سانحه تهیه و ارایه نماید. تبصره۱ـ چنانچه حداکثر جرم وسیله پرنده سانحه دیده بیش از (۵۷۰۰) کیلوگرم باشد باید یک نسخه از گزارش نهایی توسط سازمان به ایکائو ارسال گردد. تبصره۲ـ در صورت تقـاضای سازمان‌های بیمه، شرکت‌ها و موسسات داخلی و خارجـی برای دریافـت نسـخه‌ای از گزارش نهـایی سانحه، باید تقاضـای مربوط به سازمان ارسال تا پس از بررسی‌های لازم و به تشخیص سازمان اقدام لازم در مورد آنها معمول گردد. تبصره۳۲ـ سازمان باید دارای یک سامانه برای جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل گزارش‌ها و اطلاعات به شرح زیر باشد: الف ـ قابلیت جمع‌آوری گزارش‌ها و اطلاعات مربوط به سوانح و حوادث را داشته باشد تا از طریق آن اطلاعات مربوط به نقاط و مراحل پرخطر جمع‌آوری شود. ب ـ قابلیت جمع‌آوری گزارش‌ها و اطلاعات مرتبط با فعالیت‌ها و وضعیت‌های مخاطره‌آمیز مربوط به ایمنی هوانوردی را داشته باشد. کلیه بخش‌های ذیربط از قبیل شرکت‌های هواپیمایی، فرودگاه‌ها، مراکز طراحی و ساخت و تعمیر و نگهداری وسایل پرنده و قطعات آن، شرکت فرودگاه‌های کشور، شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات فرودگاهی، شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات ناوبری، بخش‌های عملیات هوانوردی و فرودگاهی و ایمنی زمینی و مراقبت پرواز، بخشهای نصب و راه‌اندازی و تعمیر و نگهداری و چک پروازی و بازرسی سامانه‌های ناوبری هوایی، مراکز آموزشی هوانوردی، بخش‌های خدمات فرودگاهی و هندلیـنگ و سوخت‌رسانی و خـدمات زمینی و سایر بخش‌های مربوط مکلفند گزارش‌ها و اطلاعات موضوع این ماده را براسـاس دستورالعمل مصوب سازمان اعلام نمایند. پ ـ قابلیت دریافت گزارش‌های داوطلبانه و بدون نام را داشته باشد تا از طریق آن افراد بتوانند بدون ترس از عواقب، گزارش‌های مرتبط با ایمنی هوانوردی را برای بررسی به سازمان ارسال نمایند. ماده۳۳ـ سازمان مسئول تهیه و اجرای برنامه جامع ایمنی هوانوردی کشوری می‌باشد. کلیه بخش‌های صنعت هوانوردی موضوع این آیین‌نامه از قبیل شرکت‌های هواپیمایی، فرودگاه‌ها، مراکز طراحی و ساخت و تعمیر و نگهداری وسایل پرنده و قطعات آن، شرکت فرودگاه‌های کشور، شرکت‌های ارایه دهنده خدمات فرودگاهی، شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات ناوبری، بخش‌های عملیات هوانوردی و فرودگاهی و ایمنی زمینی و مراقبت پرواز، بخش‌های نصب و راه‌اندازی و تعمیر و نگهداری و چک پروازی و بازرسی سامانه‌های ناوبری هوایی، مراکز آموزشی هوانوردی، بخش‌های خدمات فرودگاهی و هندلینگ و سوخت‌رسانی و خدمات زمینی و سایر بخش‌های مربوط مکلفند از این برنامه تبعیت کنند. ماده۳۴ـ سازمان موظف است با استفاده از ظرفیت‌های قانونی حمایت‌های لازم را برای حفظ امنیت فردی، حرفه‌ای، شغلی و اجتماعی گزارش‌دهنده به عمل آورد. ماده۳۵ـ  به مـنظور پیشگیری از وقوع سـوانح آتی، اجرای دستورات ایمنی صـادره از سوی سازمان توسـط متصـدیان حمل و نـقل هوایی و نـهادهای ذیـربط ضروری است. معاون اول رییس جمهور ـ محمدرضا رحیمی