تاریخ: 5/6/1385 شماره دادنامه: 361 کلاسه پرونده: 82/262 مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری. شاکی: خانم زهرا کرامتی. موضوع شکایت و خواسته: ابطال تاریخ فوت (1/1/1379) از بند یک بخشنامه 1/24 سازمان تأمین اجتماعی. مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاند، بعد از فوت همسرم که حـدود 11 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته جهت برقراری مستمری بازماندگان به تأمین اجتماعی مراجعه کردم و تقاضا نمودم به استناد ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی بند (ج) که مقرر میدارد « در صورت فوت بیمه شدهای که بین ده تا بیست سال سابقه حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیـمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تأمین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده83 همان قانون مستمری پرداخت میگردد.» سازمان تأمین اجتماعی به استناد قانون فوق‌الذکر مبادرت به صدور بخشنامه1/24 به شماره42591/5000 مورخ1/5/1379 نموده که در بند 2 و 3 بخشنامه فوق الذکر دو شرط جهت برقراری مستمری قید نموده که خارج از ضوابط قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی میباشد و در قانون به آن اشاره نشده است. 1ـ تاریخ فوت از 1/1/1379 به بعد باشد. 2ـ از تاریخ 1/1/1379 به بعد بیمه‌پرداز باشد. که این قسمت با عنایت به شکایت اینجانب و دادنامه 171 هیأت عمومی دیوان ابطال شده و شرط اول یعنی تاریخ فوت از 1/1/1379 به بعد در بخشنامه اعمال میشود. از آنجائی که در ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی به تاریخ فوت اشاره شده است اما سازمان تأمین اجتماعی بدون مستندات قانونی تاریخ فوت بیمه‌شده باید از 1/1/1379 به بعد باشد را در بخشنامه 1/24 قید نموده که اینجانب با توجه به اظهارات عنوان شده تقاضای ابطال تاریخ فوت (1/1/1379) را از بخشنامه فوق الذکر جهت برقراری مستمری بازمـاندگان دارم. مدیرکل دفتر امـور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 22311/7100 مورخ 4/6/1385 اعلام داشتهاند، مقررات جدیدی به موجب بند (ج) ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه وضع گردیده است که طبق آن در طول برنامه سوم تبصره 3 ردیف 3 ماده 80 قانون تأمین اجتماعی مصوب 27/7/1376 به شرح ذیل اصلاح شده است: 1ـ در صورت فوت بیمه شدهای که بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه مستمری پرداخت میشود. 2ـ بیمه شدهای که از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت میشود چنانچه سابقه پرداخت حق بیمه او از یک سال تا ده سال باشد به بازماندگان وی در ازاء هـر سال سابقه پرداخت حق بیمـه غرامت مقطوعی....... پرداخت میشود. 3ـ فوت بیمه شده از اجزاء واقعه حقوقی است که بر حسب آنکه در چه زمانی رخ داده باشد قانون حاکم بر آن تعیین میشود. چنانچه فوت پس از تصویب ماده 39 قانون برنامه سوم (1/1/1379) واقع شود مقررات حاکم بر مستمری یا غرامت فوت بازماندگان تابع این قانون جدید خواهد بود و اگر فوت بیمه شده در زمان اعتبار قانون سابق، یعنی ماده 80 قانون تأمین اجتماعی واقع شده باشد، مشمول و تابع قانون اخیر خواهد بود. 4ـ این قاعده در شق 2 بند ج قانون برنامه سوم به صراحت مقرر گردیده و تاریخ اعتبار قانون را از تاریخ تصویب قانون برنامه سوم دانسته است. 5 ـ بنابراین و با توجه به آن که قاعده یادشده اعتبار مطلق دارد مگر آنکه در خود قانون خلاف آن تصـریح شود و در موضـوع حاضـر در بند ج ماده 39 قانون برنامه، نه تنها خلاف آن قاعده تصریح نگردیده، بلکه برعکس در بند 2 آن به نحو مؤکّد مورد حکم واقع شده است. بنابراین تردیدی باقی نمیماند که مقررات برنامه سوم در خصوص موضوع این پرونده تنها نسبت به کسانی جریان و اعتبار خواهد داشت که پس از تاریخ تصویب این قانون (1/1/1379) فوت شده باشنـد. هیـأت عمـومی دیوان عـدالت اداری در تاریـخ فـوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤساء و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی مینماید: رأی هیأت عمومی با اصلاح تبصره 3 ردیف 3 ماده واحده قانون تأمین اجتماعی مصوب 27/7/1376 در طول برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران چنین مقرر داشته است که در صورت فوت بیمه شدهای که بین 10 تا 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنـوات پرداخت حق بیمـه بدون الـزام به رعایت ماده 111 قانون تأمین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت میگردد، نظـر به اینکه در قانون مزبور اشـارهای به تـاریـخ فـوت شخص بیمه‌شده به‌عمل نیامده است قید عبارت « و تاریخ فوت آنان از1/1/1379 به‌بعد میباشد» خلاف حکم مقنن و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی تشخیص داده میشود و عبارت مذکور به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری از متن بند یک بخشنامه شماره 1/24 مستمریهای سازمان تأمین اجتماعی حذف و ابطال میشود. هیأت عمومی دیوان عدالت اداریمعاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مقدسی‌فرد