رأی شماره ۵۷۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص ابطال بخشنامه شماره۱۸۲۵۲/ه‍/۲۸۰

        تاریخ: 21/8/1385        شماره دادنامه:572        کلاسه پرونده: 83/28        مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.        شاکی: خانم سیده منصوره جوهری.        موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره18252/ه‍/280 مورخ11/6/1382 سازمان تأمین اجتماعی.        مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته‎است، 1ـ هیأت عمومی دیوان در پی دادخواست تقدیمی به خواسته ابطال بخشنامه شماره 1/24 مستمریهای سازمان تأمین اجتماعی و در مقام الزام و اجبار سازمان موصوف به پرداخت مستمری و در هر حالت ممکن و خودداری از تضییق دایره شمول شق یک بند (ج) ماده 39 قانون برنامه توسعه سوم اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران  اصلاح تبصره 3 ماده80 قانون تأمین اجتماعی مبادرت به صدور دادنامه شماره171ـ170 مورخ 25/5/1381 دائر بر ابطال بند (الف) شق3 بخشنامه صدرالذکر می‎نماید. 2ـ متأسفانه سازمان تأمین اجتماعی بدون توجه به اراده قانونگذار و تذکر دیوان عدالت اداری طی بخشنامه شماره18252/ه‍/280 مورخ 11/6/1382 به عنوان شعب با موضوع اجرای بخشنامه شماره 2/24 مستمریها، چون برداشت سوء از دادنامه مورد استناد و تضییق مجدد دایره شمول قانون مرقوم و دادنامه موصوف دستوری مبتنی بر برقراری مستمری از تاریخ صدور رأی دیوان یعنی 27/5/1381 را صادر و ابلاغ نموده و متذکر می‎گردد که در خصوص بیمه‌شدگان مشمول که تاریخ فوت آنان از تاریخ 1/1/1379 لغایت 26/5/1381 (یک روز قبل از صدور رأی دیوان) باشد، بند (الف) قسمت 3 بخشنامه شماره 1/24 مستمریها مجری و لازم الرعایه خواهد بود. بنابمراتب مذکور ابطال بخشنامه شماره 18252/ه‍/280 مورخ 11/6/1382 مورد تقاضا است. مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره37976/7100 مورخ5/11/1384 اعلام داشته‎اند،1ـ موضوع معترض‌عنه بخشنامه نبوده بلکه یک نامه صرف اداری است که واجد وصف بخشنامه نمی‎باشد. 2ـ بخشنامه شماره 2/24 مستمریها به استناد دادنامه شماره 171ـ170 مورخ 27/5/1381 آن هیأت در رابطه با حذف بند (الف) قسمت 3 بخشنامه 1/24 مستمریها مبنی بر الزام به پرداخت بیمه توسط بیمه شده از 1/1/1379 به بعد صادر شده است که بدیهی است با مفاد دادنامه مزبور کاملاً مطابقت دارد. 3ـ موضوعی که در نامه یاد شده مورد اعتراض شاکیه قرار گرفته است، دقیقاً منطبق با نظریه شورای محترم نگهبان صـادر گردیده است کـه در پاسخ بـه استفسار ریاست کل وقت دیوان اعلام نموده است، آثار اجرایی آرای دیوان عدالت اداری در مواردی که تصویب نامه، آیین‌نامه یا بخشنامه‎ای بـه دلیل مخالفت با قانون یا خارج بـودن موضوع از حدود اختیارات قوه مجریه توسط دیوان باطل می‎گردد از تاریخ ابطال خواهد بود. بدین معنی که اگر موضوعی مربوط به قبل از تاریخ ابطال بوده و مطابق با بخشنامه 1/24 مستمریها عمل شده است به قوت خود باقی است و در کلیه مواردی که مربوط به پس از تاریخ ابطال است، مطابق بخشنامه شماره 2/24 مستمریها که البته منطبق با قانون و نظریه هیأت عمومی دیوان است عمل می‎شود. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسای شعب بدوی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‎نماید. رأی هیأت عمومی         طبق شق یک بند (ج) ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع اصلاح تبصره 3 ماده 80 قانون تأمین اجتماعی مصوب17/1/1379 که مقرر داشته است « در صورت فوت بیمه‌شده‎ای که بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تأمین اجتماعی و نسبت به سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت می‎گردد.» نظر به اینکه با تحقق و اجتماع شرایط مربوط و ضرورت پرداخت حق مستمری از تاریخ مقرر در قانون مفاد بخشنامه شماره 18252/ه‍/280 مورخ 11/6/1382 سازمان تأمین اجتماعی که تاریخ پرداخت مستمری اشخاص واجد شرایط را تاریخ دادنامه شماره170 و 171 مورخ 27/5/1381 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری قلمداد کرده است، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات سازمان تأمین اجتماعی تشخیص داده می‎شود و به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‎گردد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداریمعاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مقدسی‎فرد