رأی شماره ۳۰۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص پاداش پایان خدمت

       تاریخ: 6/5/1387        شماره دادنامه: 304         کلاسه پرونده: 84/980       مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.       شاکی: آقای حسین فیاضی.       موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض آراء صادره از شعب 7 و 23 بدوی دیوان عدالت اداری.       مقدمه: الف ـ شعبه هفتم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/1319 موضوع شکایت مجید گرامی به طرفیت اداره کل کارگزینی قوه قضائیه به خواسته ابطال تصمیم و الزام به پرداخت سه ماه پاداش کسر شده به شرح دادنامه 1053 مورخ 3/6/1386 چنین رأی صادر نموده است، ماده 2 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت در تاریخ 21/1/1381 اصلاح و در تاریخ 3/3/1381 لازم‌الاجراء گردیده است. ماده 2 ماده واحده قانون اصلاح قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به کارکنان دولت مصوب 1375 کسر یک ماه پاداش از پاداش پایان خدمت را به ازاء هر بار محکومیت اداری در دو سال آخر خدمت تجویز نموده است، نتیجتاً اقدام اداره طرف شکایت به کسر سه ماه پاداش پایان خدمت به لحاظ محکومیت انتظامی منطبق با قانون صورت گرفته و ایراد و اشکالی به آن وارد نیست لذا حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام می‎گردد. ب ـ شعبه بیست و سوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 81/437 موضوع شکایت آقای محمود دهقان جاوید به طرفیت اداره کل امور مالی قوه قضائیه به خواسته پاداش پایان خدمت کارکنان دولت به شرح دادنامه 608 مورخ 18/7/1381 چنین رأی صادر نموده است شاکی توضیح داده، گرچه در سال آخر خدمت خویش مرتکب تخلف اداری شده و در هیأت رسیدگی به تخلفات محاکمه و محکوم به مجازات بازنشستگی با تنزیل یک گروه گردیده است که اداره طرف شکایت به استناد همین محکومیت مستنداً به ماده 2 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به کارکنان دولت مصوب 26/6/1375 پاداش پایان خدمت به وی پرداخت نکرده است ولی مستنداً به قانون اصلاح ماده 2 قانون پرداخت پاداش خدمت و ... مصوب21/1/1381 که طبق آن به ازاء هر بار محکومیت اداری در ده سال آخر خدمت یک ماه از پاداش پایان خدمت مستخدم کسر خواهد شد نه کل پاداش خود راکه بیش ازیک بار درطول خدمت خویش مرتکب تخلفی نشده و محکوم نگردیده است، مستحق دریافت پاداش پایان خدمت الا یک‌سال می‎داند و این دادخواست رسیدگی به همین موضوع را خواسته است. اداره مشتکی‎عنه در پاسخ مورخ 8/7/1381 به شماره 412864 خود به دادخواست به نحو اجمال چنین اعلام نموده است که شاکی در سال 1379 مرتکب اخذ رشوه‌شده و در سال1380 به موجب رأی قطعی شماره43 مورخ 12/6/1380 هیأت تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات اداری به مجازات بازنشستگی با تقلیل یک گروه محکوم گردیده و از تاریخ ابلاغ رأی مذکور 12/8/1380 بازنشسته گردید و به لحاظ محکومیت در سال آخر خدمت به استناد ماده 2 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به کارکنان دولت مصوب 26/4/1375 پاداش مذکور به ایشان تعلق نمی‎گیرد و قانون اصلاح ماده 2 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت الی ... در تاریخ موخر از بازنشستگی و اجراء حکم آن یعنی 21/1/1381 تصویب گردیده و طبق مقررات قانون مدنی 1 و 2 و نشر آن در تاریخ 18/2/1381 در روزنامه رسمی از تاریخ 3/3/1381 قابل اجراء می‎باشد. بنابراین برای شاکی که قبل از تصویب این قانون چه رسد به تاریخ اجراء بازنشسته شد و در در زمان بازنشسته شدن وی این قانون اصلاً وجود خارجی نداشت، قابل استناد نخواهد بود و با توجه به جواب مستدل اداره مشتکی‎عنه حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‎گردد. ج ـ شعبه بیستم در رسیدگی به پرونده کلاسه 83/214 موضوع شکایت حسین فیاضی به طرفیت مدیرکل کارگزینی قضات به خواسته مطالبه حق پاداش دو ساله به شرح دادنامه 2537 مورخ 6/10/1383 چنین رأی صادر نموده است، اولاً اشتغال خواهان تا 1/7/1382 ادامه داشته و ماده واحده مذکور در زمان بازنشستگی او لازم‌الاجرا بوده و قانون مذکور قابل اعمال و اجراء نسبت به کلیه مستخدمین کشوری که شاغل در زمان تصویب آن بودند می‎باشد. مضاف به این مجازات اداری کسر یک ماه پاداش پایان خدمت به ازاء هر بار محکومیت اداری در ده سال آخر خدمت، مستقل و مجزا از مجازات اداری است که بر اساس احکام قطعی صادره از مراجع رسیدگی به تخلفات اداری کارکنان دولت و یا مراجع انتظامی قضایی نسبت به قضات حسب مورد اعمال می‎گردد. یعنی مستخدم متخلف علاوه بر تحمل مجازات در هنگام اشتغال به کار هنگام بازنشستگی و احتساب پاداش پایان خدمت باید متحمل مجازات مقرر در ماده واحده  یادشده گردد و اعمال مجازات زمان اشتغال نافی مجازات زمان بازنشسته‌شدن نمی‎باشد علاوه‌بر مطالب مذکور محکومیت مذکور در قانون مستند، نسبت به قضات، همان محکومیت انتظامی صادره از دادگاه عالی انتظامی قضات است. بنابراین کسر ده ماه از پاداش پایان خدمت به استناد ده بار محکومیت انتظامی ولو اینکه خواهان در یک سال متحمل بیش از یک محکومیت انتظامی شده باشد، با توجه به اطلاق قانون امری موجه تلقی و حکم به رد دادخواست مطروحه صادر و اعلام می‎شود. دـ شعبه اول تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 83/1072 موضوع تجدیدنظر خواهی حسین فیاضی به طرفیت اداره کل گزینش قضات نسبت به دادنامه 2537 مورخ 6/10/1383 صادره از شعبه بیستم دیوان عدالت اداری به شرح دادنامه 471 مورخ 9/3/1384 چنین رأی صادر نموده است، ماده 2 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت در سال 21/1/1381 اصلاح شده است در این ماده اصلاحی آمده است (به ازای هر بار محکومیت اداری در ده سال آخر خدمت یک ماه از پاداش خدمت مستخدم کسر می‌شود) چنانچه ده سال آخر خدمت را به قبل از سال 1381 تسری دهیم، قطعاً مجازات مذکور و کسر پاداش به ازای هر محکومیت یک ماه، عطف‌به‌ماسبق شده و به فرض کسی مانند تجدیدنظرخواه که تا سال 1382 اشتغال داشته بایستی تخلفات و محکومیتهای انتظامی وی از سال 1372 ملاک عمل قرار گیرد در حالی که در سالهای 1372 تا 1381 بیانی وجود نداشته و عقاب بلا بیان قبیح و عطف قوانین و خصوصاً کیفری و مجازاتها به ماسبق بدون وجود نص صریح قانونی، مطابق صراحت ماده 4 قانون مدنی ممنوع است. چگونه می‎توان فردی را مجازات کرد و بدون اینکه وی هیچگونه اطلاعی از چنین عقابی داشته باشد. فلذا فقط محکومیت‌های بعداز لازم‌الاجراء شدن قانون مذکور تاریخ 3/3/1381 را می‎توان ملاک عمل قرار داد و به ازاء هر یک بار از آنها یک ماه پاداش پایان خدمت وی کسر نمود که در این مدت نیز محکومیتی نداشته است. فلذا تجدیدنظرخواهی وارد تشخیص و با نقض رأی بدوی حکم به ورود شکایت شاکی و الزام به پرداخت پاداش پایان خدمت وی در قبال سنوات و بدون کسر وجهی از بابت محکومیت های انتظامی وی صادر می‎گردد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان  علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید. رأی هیأت عمومی        الف ـ نظر به اینکه حسب محتویات پرونده کلاسه 81/437 شعبه بیست و سوم شاکی در تاریخ نفوذ و اعتبار قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به کارکنان دولت مصوب 1375 و اصلاحیه مصوب 1376 آن در باب پاداش پایان خدمت بازنشسته شده و مشمول مقررات اصلاحی ماده 2 قانون فوق‎الذکر مصوب 1381 نبوده است، بنابراین مفاد دادنامه شماره 608 مورخ 18/7/1381 شعبه بیست و سوم که بر اساس مقررات حاکم بر شرایط شاکی انشاء شده است و با قانون مربوط به سایر شاکیان تفاوت دارد، با سایر دادنامه‎ها متناقض نیست. ب ـ حکم مقرر در ماده 2 اصلاحی قانون پرداخت پاداش پایان‌خدمت و بخشی از هزینه‎های ضروری به کارکنان دولت مصوب 21/1/1381 مصرح است که « به ازای هر بار محکومیت اداری در ده سال آخر خدمت، یک ماه از پاداش خدمت مستخدم کسر می‎شود» نظر به اینکه حکم مقنن در خصوص مورد با رعایت ضوابط و شرایط مقرر در آن لازم الاجراء می‎باشد، بنابراین پرداخت پاداش خدمت به هنگام بازنشستگی به طور کامل مشروط و مقید به عدم محکومیت انتظامی یا اداری مشمولین قانون مزبور در ده سال آخر خدمت است و دادنامه شماره 1053 مورخ 3/6/1386 شعبه هفتم دیوان مبنی بر رد شکایت شاکی که متضمن این معنی است، موافق اصول و موازین قانونی تشخیص داده می‎شود. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری ذیربط در موارد مشابه لازم‎الاتباع است. معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی